“Beweging werkt zoals een antidepressivum”
Mens sana in corpore sano. Een mens is maar gezond als hij zich mentaal en fysiek goed voelt. Dirk De Wachter, de bekendste psychiater van ons land, weet er alles van. Beweging is daarbij essentieel. “Voor onze lichamelijke en geestelijke gezondheid is beweging een helende factor.” Al is de eerste stap naar meer bewegen vaak de moeilijkste. Gelukkig zijn er tools zoals Beweging Op Verwijzing, een initiatief waarbij zorgverstrekkers zoals Dirk hun patiënten kunnen doorverwijzen naar een betaalbare coach die gespecialiseerd is in beweging.
Waarom heb je besloten om ambassadeur te worden van Bewegen Op Verwijzing?
Dirk: “Ik kom in mijn praktijk veel mensen tegen die heel weinig bewegen. Het is vaak deel van hun psychische kwetsbaarheid. Ze kampen met depressie, burn-out en andere psychiatrische problemen. Voldoende beweging is voor deze mensen belangrijk om twee redenen. Meer bewegen werkt als therapeutische antidepressiva. Daarnaast hebben veel medicamenten die mensen met een psychotische kwetsbaarheid nemen een lastige bijwerking: het bevordert de eetlust. Meer bewegen helpt deze mensen dus ook om niet te verzwaren.”
"Beweging werkt zoals een antidepressivum"
Wat houdt psychisch kwetsbare mensen tegen om te bewegen?
Dirk: “Mensen met psychische kwetsbaarheid voelen zich moedeloos, ze zitten vast in hun verdriet en ontgoochelingen, ze dreigen geïsoleerd te raken en komen er niet toe. Ze zijn letterlijk en figuurlijk stilgevallen. Beweging is in dat opzicht ook belangrijk om buiten te komen, mensen te ontmoeten, …. Er is algemeen een groot obesitasprobleem in onze samenleving. Er zijn veel mensen te zwaar, heel veel beroepen waarbij je constant achter het scherm zit. Mensen hebben door die activiteiten te weinig beweging. Kortom, op alle niveaus is beweging gewoon een heel belangrijk instrument voor een beter leven.
Wat zijn de voordelen van meer beweging?
Dirk: “Beweging werkt als een therapeutisch antidepressivum. Het is een manier om terug te connecteren, met je lichaam, met je geest en met je omgeving. In combinatie met medicamenteuze behandelingen en gesprekstherapie is beweging een belangrijke factor in het herstel van een hele grote groep mensen met psychiatrische problemen. Dat hebben we zelfs bewezen. We werkten in UPC KU Leuven, het centrum in Kortenberg waar ik werk, mee aan een internationaal onderzoek. Daarmee bewezen we dat beweging als therapie effectief is en dat het ook op lange termijn blijft werken. Beweging is in sommige gevallen zelfs even belangrijk als medicatie. We hebben in het ziekenhuis bijvoorbeeld bewegingstherapeuten die ervoor zorgen dat mensen naargelang hun mogelijkheden in beweging komen.”
"Bewegen helpt je te connecteren"
Hoe kan Bewegen Op Verwijzing daarbij helpen?
Dirk: “Bewegen is voor veel mensen niet evident. Ze moeten een drempel overwinnen. Het is belangrijk dat er iemand aan hun zijde staat om terug in gang te geraken en om hen te motiveren. Via Bewegen Op Verwijzing komen ze terecht bij een coach. Dat is iemand die heel concreet een plan opmaakt en ondersteuning biedt om heel rustig, vooral niet geforceerd, terug in beweging te komen én, erg belangrijk, dat ook vol te houden.”
Wie komt in aanmerking voor Bewegen Op Verwijzing?
Dirk: “Ik kom veel mensen tegen die heel weinig bewegen. Concreet gaat het om mensen die kampen met burn-out of depressie. Vaak zijn het mensen die door moedeloosheid of door eenzaamheid letterlijk en figuurlijk zijn stilgevallen. Maar ik denk dat er daarbuiten ook veel mensen zijn die te weinig bewegen, ook jongeren bijvoorbeeld.”
Hoe probeer jij je patiënten in beweging te brengen?
Dirk: “Door het bespreekbaar te maken. Ik ben daar heel voorzichtig en heel geduldig in. Dat vind ik belangrijk. Mijn naam is dan ook De Wachter he. Want het is niet dat als je het één keer aanhaalt, dat mensen de volgende dag in actie gaan schieten. Het is vaak een werk van lange adem om iemand echt bewust te maken van het feit dat beweging noodzakelijk is. Beweging is trouwens een thema dat eigenlijk pas de laatste jaren echt aan bod komt in de psychiatrie. Vroeger ging het alleen maar over de geest, terwijl we hoe langer hoe meer kijken naar het hele lichaam.”
Is het een goede zaak dat psychologen nu ook beweging kunnen voorschrijven?
Dirk: Zeker. Als psychiater ben ik zelf niet in de mogelijkheid om een concreet beweegplan op te maken met mijn patiënt. Dat geldt ook voor diëtisten, kinesisten, etc. Door mensen door te verwijzen via Beweging Op Verwijzing maken we die persoonlijke begeleiding toch mogelijk. Ik kan mensen doorverwijzen naar een Bewegen Op Verwijzing-coach die specifieke zaken van een behandeling op zich neemt. De coach maakt bijvoorbeeld een individueel beweegplan op die het advies omzet in concrete acties. Daarnaast zal de coach het hele traject mee begeleiden. Zo kan die drempel om terug in gang te geraken, overwonnen worden. Want ik denk dat veel mensen wel goede intenties hebben, maar ze vallen stil omdat ze er alleen voor staan. Volhouden is gewoon moeilijk.”
Waaruit bestaat zo’n beweegplan concreet?
De job van de Bewegen Op Verwijzing-coach is in de eerste plaats goed luisteren en oplijsten welke bewegingsvormen mogelijk zijn. Het zijn vaak heel kleine, doodgewone dingen. Het is heel banaal hoor, bijvoorbeeld de trap nemen om een verdiep naar boven te gaan en niet de lift. Of één van de belangrijke dingen in de bejaardenzorg, dat is bijvoorbeeld dat ze de afstandsbediening van de televisie niet gebruiken, maar aan het televisiescherm de post veranderen. Zo kom je uit je stoel. Of ga met de fiets naar de winkel in plaats van met de auto. Dat lukt eigenlijk voor iedereen, maar er is soms een coach nodig voor een extra duwtje in de rug.
Welke tip zou je nog willen meegeven aan iedereen die wat extra beweging kan gebruiken?
Dirk: Begin op tijd en wacht niet tot je depressief of ziek wordt. Vaak is de eerste stap de moeilijkste dus ga op zoek naar een manier om meer te bewegen die je goesting geeft om eraan te beginnen en die je ook kan volhouden.”
Wat geeft jou motivatie om te bewegen?
Dirk: “Ik ben nooit heel sportief geweest. Als arts weet ik wel dat het belangrijk is om te bewegen. Daarom wandel ik veel. Dat doe ik graag. Samen met mijn vrouw wandelen, maakt het nog plezanter. Als ik mij minder goed voel, dan is zij ook mijn motivatie om buiten te komen. Mensen kijken, de omgeving bekijken, wat rondhangen. Ja, dat is eigenlijk altijd mijn manier geweest om de schoonheid van het bestaan te vinden.”
Meer weten? Check www.bewegenopverwijzing.be.