“Door te bewegen voel je je fysiek en mentaal beter, én je legt sociale contacten”

Waarom heb je besloten om ambassadeur te worden van Bewegen Op Verwijzing?

Joost: “De doelgroep die ik ken, zijn zeer vaak mensen die het financieel moeilijk hebben en in armoede leven. Armoede is een permanente vorm van stress, en dat zorgt dan weer voor een depressie. Als je je depressief voelt, is beweging vaak geen prioriteit terwijl het net kan helpen. Door te bewegen maak je je hoofd leeg, leg je sociale contacten, etc. Daarom vond ik het belangrijk om mijn schouders onder dit initiatief te zetten.”

Merk je dat er nood was aan een initiatief zoals Bewegen Op Verwijzing?

Joost: “Veel mensen denken vaak meteen aan sporten bij het woord ‘bewegen’, inclusief mezelf. En sporten kost vaak geld. Denk aan lidgeld, de huur van een zaal, aangepaste kledij. In mijn job is het dus erg moeilijk om dat thema aan te halen bij mensen die al heel weinig centen hebben. Maar… bewegen is natuurlijk veel meer. Ik zou dus in bepaalde gezinnen kunnen zeggen: ‘ga buiten spelen met uw kinderen’. Dat is ook bewegen. En zelfs dat is niet voor iedereen mogelijk. Heel wat gezinnen die ik ontmoet, hebben geen tuin. Bewegen Op Verwijzing focust specifiek op eenvoudige vormen van beweging die passen bij iemand zijn specifieke levensstijl. Dat is zo belangrijk.”

Wat zijn de redenen waarom mensen niet voldoende bewegen?

Joost: “Er zijn een aantal factoren die maken dat het voor mensen in maatschappelijk kwetsbare situaties heel wat moeilijker is om veel te bewegen. De grootste drempel om niet te bewegen is trots en schaamte. Veel mensen ontzien het zich om te bewegen omdat ze geen andere mensen willen tegenkomen, omdat ze niet geconfronteerd willen worden met hun situatie, maar ook omdat ze soms gewoon de centen niet hebben om boodschappen te doen. Als je kijkt naar het feit dat bijna alles in onze maatschappij gericht is op consumeren, en als je daar zelf de centen niet voor hebt, dan heb je snel de neiging om binnen te blijven.

Anderen bewegen wel veel, maar dan is het eerder noodgedwongen. Ze doen hun boodschappen te voet omdat ze geen wagen hebben. Ze moeten misschien zelfs vier keer heen en weer lopen om alles thuis te krijgen.”

Hoe probeer je mensen die letterlijk en figuurlijk vastzitten dan toch aan het bewegen te krijgen?

Joost: “Op zich bepaal ik als sociaal werker zelden het onderwerp. Dus meestal laat ik mensen vertellen. Ik luister en zie dan hier en daar wel aanknopingspunten. Bewegen is iets wat in mijn geval vaak aan bod komt omdat ik zeer vaak in gezinnen in een maatschappelijk kwetsbare situatie kom met huisdieren die een belangrijke rol vervullen binnen het gezinsleven. Wat mij dan wel opvalt is hoe maatschappelijk kwetsbaarder het gezin, hoe meer in armoede, hoe minder zij met dat hondje naar buiten gaan. Soms is er wel een tuintje of een koertje, maar ze gaan zeer weinig met een leiband op straat. Terwijl ik zie hoe een hond voor andere mensen net een onderwerp is om in gesprek te geraken met anderen. Daarom is voor mij vaak de insteek: ga je soms wandelen met je hond? Dan is het niet alleen voor de hond belangrijk, maar eigenlijk ook voor de mens die aan de andere kant van de leiband hangt.”

Hoe helpt Bewegen Op Verwijzing daarbij?

Joost: “Mensen hebben zoveel stress, ze hebben oogkleppen op waardoor ze te weinig zien wat er mogelijk is in hun dagelijks bestaan om meer te bewegen. Als ik een gezin binnenkom waar nood is aan beweging, omdat iedereen omwille van een zekere verslagenheid in de zetel hangt, dan kaart ik dat dus eerst aan in een goed gesprek. Als ze ervoor openstaan, kan ik als maatschappelijk werker een verwijsbrief opmaken. Die is bedoeld om iemand door te verwijzen naar een Bewegen Op Verwijzing-coach. Die coach werkt een beweegplan uit om mensen binnen hun mogelijkheden terug aan het bewegen te krijgen. Soms is bewegen iets wat mensen doet piekeren, maar in het merendeel van de gevallen maakt het je hoofd net leeg en krijg je de ruimte voor andere zaken. In die zin zie ik een doorverwijzing ook deels als een psychologisch consult. Door kleine beweegmomenten te integreren in hun leven, voelen mensen zich fitter en beter, ook in hun hoofd. Ze zijn weer in staat om problemen op een rijtje te zetten en het overzicht te bewaren.”

Hoe ziet zo’n beweegplan eruit?

Joost: Het beweegplan bestaat uit kleine, haalbare stapjes die ervoor zorgen dat mensen stukje bij beetje in beweging komen. Een beetje ‘start to run’, maar dan voor bewegen. Eerst is het wat aftoetsen en kijken wat er in de comfortzone zit. Daarna kan er verder gewerkt worden om stukje bij beetje die comfortzone te verlaten en eventueel nog meer te bewegen waardoor de fitheid ook toeneemt.”

Denk je dat mensen nood hebben aan een coach die hen helpt met bewegen?

Joost: “Hebben we niet allemaal zeer lang gedacht dat we alles zelf konden? Ik zie nu dat bepaalde groepen mensen een physical coach of een personal coach hebben. Ik zie ook dat er op mentaal vlak hoe langer hoe meer gecoacht wordt en vraag is naar ondersteuning, allemaal op zeer laagdrempelige manieren. Dan denk ik dat bewegen, iets wat net zo essentieel is, ook een coach kan gebruiken. Zeker naar bepaalde groepen toe. Voor deze mensen is het trouwens ook goed dat de coach niet actief meebeweegt. Het is eerst en vooral belangrijk dat mensen zich goed voelen bij de coach. Als iemand oefeningen voor doet of meedoet, dan maak je automatisch het verschil tussen de fitte coach en de deelnemer die fitter wil worden extra zichtbaar. Dit kan averechts werken. Ik fiets bijvoorbeeld heel graag, maar op mijn eigen tempo. Stel, mijn vrienden vragen of we samen de Tourmalet op zullen fietsen en ze zeggen erbij dat ze niet te snel zullen gaan. Dan probeer ik in het begin goed mee te gaan, maar uiteindelijk fietsen ze toch nog veel te rap. Het gevolg is dat ik na 150 meter afstap, mijn fiets op de auto zet en zeg: “Ik zie jullie boven wel.”

Heb je het gevoel dat mensen het advies om meer te bewegen makkelijker accepteren van jou als sociaal werker?

Joost: “Mijn grote kracht als maatschappelijk werker is dat ik mensen graag zie. En ze voelen dat ook zeer snel. Als mensen weten dat ik gemeend inzit met hun gezondheid, met hun levenskwaliteit, dan is de kans ook groter dat ze iets aannemen van mij. Het is eigenlijk door iemand te leren kennen, door in gesprek te gaan, dat je pas kan weten wat hun noden zijn, maar ook waar ze goesting in hebben. Dus als het in overleg gebeurt, en als je iemand kunt overtuigen van het feit dat bewegen hun leven ten goede komt, dan is er veel mogelijk.”

Waarom raad je mensen aan om in een Bewegen Op Verwijzing-traject te stappen?

Joost: “Ik zou het eigenlijk mensen aanraden omwille van twee redenen. Fundamenteel, omdat het goed is om te bewegen. De tweede reden is omdat je er een vorm van zelfrespect terugkrijgt. Ik denk dat een goeie coach in eerste instantie mensen leert kennen, en hen tijdens het traject een gevoel van zelfwaarde geeft. Dat ontbreekt namelijk vaak bij mensen in een maatschappelijk kwetsbare situatie.”

Hoe belangrijk is het dat jij als sociaal werker en ook andere zorgverstrekkers nu ook beweging kunnen voorschrijven?

“Voor mij is Bewegen Op Verwijzing een zeer eenvoudige manier om aan gezondheidsbevordering te doen voor mensen die niets of niet veel hebben. Bewegen Op Verwijzing is een zeer laagdrempelig initiatief. En je weet ook dat je daar op een goeie en professionele manier in ondersteund wordt. Dokters hebben niet altijd de tijd om bezig te zijn met preventief werk. Sociaal werkers hebben in dat opzicht een andere blik, geen betere blik, maar een andere blik. Dankzij Bewegen Op Verwijzing kunnen we aan de slag op elk leefdomein: fysisch en psychisch. Dat in combinatie met het feit dat Bewegen Op Verwijzing weinig kost, in bepaalde gemeenten zelfs volledig gratis is voor mensen in een maatschappelijk kwetsbare situatie, en de coaches op zoek gaan naar beweging die weinig of zelfs niets hoeft te kosten. Dat is een win-winsituatie voor elke sociaal werker.”