Stap 2: Breng de beginsituatie in kaart

Het belang van een situatieschets

Een analyse maken is belangrijk in eender welk veranderingsproces – en dus ook voor het gezondheidsbeleid. Een situatieschets helpt je:

• gerichte acties te plannen en significante resultaten te boeken.
• het draagvlak te versterken en de participatie te verhogen.
• een evaluatie van de impact van het gezondheidsbeleid mogelijk te maken.
• de acties haalbaar te houden.

Welke acties hebben jullie al ondernomen?

Acties die binnen jouw onderneming al eerder werden opgezet, bieden je heel wat waardevolle inzichten. Zo kun je oude acties bijvoorbeeld nieuw leven inblazen voor een quick win. Hebben jullie toen nuttige lessen getrokken uit de acties? Hoor gerust even rond bij je collega’s!

De kans is groot dat jullie al iets doen om de gezondheid van medewerkers te bevorderen. Hoe vullen jullie bijvoorbeeld het welzijns- of het HR-beleid in? Ook volgende vragen zetten je verder op weg:

• Gingen er ooit workshops door met gezondheid als thema?
• Hing iemand ooit affiches of posters over gezondheid op?
• Welke activiteiten deden jullie op teambuildingsdagen?
• Welke voorzieningen in de onderneming stimuleren gezond gedrag?
• Stimuleert het voedings- en drankenaanbod gezond gedrag? Hebben leveranciers of externe partners daar een invloed op?
• Zijn er bepaalde regels of afspraken die een invloed hebben op gezondheid?
• Hoe verloopt het woon-werkverkeer? Stimuleert de onderneming actief transport?

Denk ook even afzonderlijk na over de zes gezondheidsthema’s: voeding, beweging, sedentair gedrag, mentaal welbevinden, tabak en alcohol en drugs. Neem er eventueel bestaande gegevens van de organisatie bij, zoals demografische gegevens van werknemers, verzuimcijfers of resultaten van een werktevredenheidsenquête.

Kwamen er enkele leuke acties naar boven? Je kunt de gezondheidsmatrix gebruiken om ze te inventariseren en te rangschikken per strategie en niveau. Beoordeel de acties: welke hadden succes en welke niet? Waarom liep het mis of wat was net de sleutel tot succes?

“Door de gezondheidsmatrix met enkele collega’s in te vullen, zagen we meteen op welke soort acties en thema’s we inzetten en wat we nog niet doen. De matrix gaf ons ook een kader om te brainstormen over nieuwe acties. De ingevulde matrix op de website van Gezond Leven gaf ons nieuwe ideeën waar we de volgende jaren mee aan de slag kunnen.”
- Preventieadviseur van een lokaal bestuur

Luister naar je collega’s!

Pols naar de behoeften van de medewerkers en leidinggevenden. Zo kun je de acties makkelijker afbakenen en vergroot je tegelijkertijd het draagvlak van het gezondheidsbeleid.
Stel een vragenlijst op om na te gaan:

• in welke mate er draagvlak is voor een gezondheidsbeleid.
• welke thema’s jouw collega’s interessant vinden.
• aan welke acties je collega’s behoefte hebben.

Maak eventueel gebruik van bestaande vragenlijsten en stem ze af op jouw bedrijf. Worden er wel vaker enquêtes afgenomen op het werk? Ga dan na of er in een van die vragenlijsten ruimte is voor enkele vragen over gezondheid. Neem ook de input mee van de (interne en externe) vertrouwenspersonen en de bedrijfsarts. Zij beschikken over heel veel info waarmee je aan de slag kunt. Maar luister ook eens bij de collega’s en leidinggevenden. Uit informele gesprekken – tijdens de lunchpauze, bijvoorbeeld – kun je interessante informatie inwinnen.

“De rode draad van ons beleid is bevragen. Begin bij de directie en het management. Spiegel dat aan hetgeen de medewerkers aangeven en omgekeerd. Communiceer ook goed wat je doet met de resultaten en betrek de medewerkers bij de keuzes die gemaakt worden. Onze bevragingen zijn bewust niet anoniem zodat je de medewerkers kan aanspreken achteraf. Maak hier wel duidelijke afspraken over.”
- Evelien Vandersmissen, HR Recruitment & Development Manager bij G4S
Lees hier hoe G4S zijn telewerktraject heeft opgezet.

Ontdek de mogelijkheden van de werkomgeving

Je doet er ten slotte goed aan om de omgeving van de onderneming te analyseren. Zowel de fysieke als de sociale omgeving van de onderneming kunnen een meerwaarde betekenen voor het gezondheidsbeleid. Stel jezelf volgende vragen:

• Welke infrastructuur is er binnen en buiten de organisatie beschikbaar?
• Zijn er douche- of omkleedmogelijkheden op het werk?
• Hoe ziet de fysieke omgeving van het bedrijf eruit? Is er misschien een park in de buurt?
• Zijn er mensen in op het werk met specifieke vaardigheden? Zijn er bijvoorbeeld collega’s die in hun vrije tijd sportlessen geven?
• Op welke personen en partners kun je rekenen voor (financiële) steun?

Tip: ga op een zonnige dag een wandelen in de buurt van je bedrijf of neem er Google Maps bij. Zo ontdek je misschien nieuwe mogelijkheden!

Een verslag met inzichten

Breng alle inzichten samen: de analyse van eerdere acties, de behoeften van medewerkers en de omgevingsmogelijkheden. Interpreteer de resultaten en giet ze in een overzichtelijk verslag. Gebruik dit verslag om in de volgende stap acties te bedenken en af te toetsen.