Vlo
Vlooien zijn kleine, springende insecten. Vlooien voeden zich met het bloed van mens en dier. Een vlooienbeet is meestal herkenbaar als een rood vlekje met centraal een klein bloedkleurig puntje of bultje. Een vlooienbeet kan veel jeuk geven, maar het is belangrijk de drang te weerstaan om te krabben. Hierdoor kunnen ontstoken wondjes ontstaan.
Wat zijn vlooien?
Vlooien (Siphonaptera) zijn kleine (variërend van 0,8 tot 6,5 mm lang), vleugelloze, bruinzwarte insecten met lange poten en een zijdelings afgeplat lichaam. Vlooien zijn zeer beweeglijke parasieten die bloed zuigen bij de gastheer (meestal zoogdieren). Dankzij hun lange, stevige achterpoten springen ze makkelijk hoog en ver naar een volgende gastheer.
Er bestaan zo een 2000 soorten vlooien, waarvan er een 40 à 50 tal soorten in België en Nederland voorkomen. De naam van de vlo is afhankelijk van zijn gastheer, zo zijn er onder meer katten-, vogel- en rattenvlooien. De meest voorkomende vlooien in België en Nederland zijn kattenvlooien en in mindere mate hondenvlooien. Hoewel de naam anders doet vermoeden, bijt de kattenvlo ook graag in honden en durven ze zelfs een uitstapje maken naar mensen. Meestal is de mens slechts een tijdelijke gastheer en keren vlooien uiteindelijk naar hun favoriete gastheer terug.
Mensenvlooien (Pulex Irritans) brachten in het verleden de pest over, maar door de verbeterde hygiëne in West-Europa, komen deze hier bijna niet meer voor.
Hoe en waar ondervind je overlast?
Verwarmde woningen met tapijten en huisdieren vormen voor vlooien een ideale leefomgeving. Door een huisdier met vlooien te aaien of door op een plek waar vlooien hun eitjes leggen (tapijt, zetel, ...) te zitten of staan, kunnen vlooien worden overgedragen op handen of kleren.
Na elke bloedmaaltijd leggen vlooien een 4 tot 8-tal eitjes, meestal in de honden- of kattenmand. Als de eitjes in de vacht van de kat of hond gelegd worden, dan geraken ze door te krabben of door beweging verspreid doorheen het huis. Afhankelijk van de omstandigheden komen de eitjes na 1 tot 12 dagen uit.
De larven lijken op witte wormpjes en voeden zich met organisch materiaal uit huisstof (dode insecten, uitwerpselen van volwassen vlooien) Ze zijn lichtschuw en kruipen weg in spleten en kieren, in de slaapplaats van de gastheer of onder de rand van de vloerbedekking.
Na het voeden verpoppen de larven zich. Deze poppen kunnen een aantal weken tot maximaal 1 jaar in de naden en kieren van een woning liggen. Warme temperaturen en trillingen door bijvoorbeeld wandelen of stofzuigen, zorgen ervoor dat vlooien uit hun cocon tevoorschijn komen. Dit verklaart waarom er soms een grote vlooienplaag ontstaat wanneer het gebouw opnieuw bewoond wordt na leegstand. Zeker na de zomer of een vakantie kunnen de diertjes die zich tijdens de afwezigheid van de bewoners snel hebben vermenigvuldigd, massaal de bewoners lastig vallen.
Gevolgen voor de gezondheid?
Vlooien zijn bloedparasieten, ze voeden zich met het bloed van hun gastheer. Ze springen naar een onbeschermde huidzone, om daar bloed te zuigen en dan weer weg te springen. Typische locaties van vlooienbeten bij volwassenen zijn de (behaarde) onderbenen. Jonge kinderen die veel op de grond spelen, hebben voornamelijk beten op de niet bedekte lichaamsdelen zoals armen en benen.
De beten zien er meestal uit als een rood vlekje met een klein bloedkeurig puntje of bultje in het midden. Een vlooienbeet kan hevige jeuk veroorzaken en zorgen voor huidirritatie. Het is belangrijk niet te krabben aan de beten, want zo kunnen de wondjes ontsteken. Sommige vlooiensoorten kunnen ook ziekten overbrengen (bv. pest, rattenvlektyphus).
Zonder maatregelen wordt een vlooienprobleem steeds erger omdat vlooien zich snel vermenigvuldigen.
Hoe overlast beperken?
Om het risico op vlooien in je woning te beperken, controleer je je huisdieren en hun verblijfplaatsen best regelmatig op het voorkomen van vlooien. Voorkomen is beter dan genezen. Er bestaan natuurlijke afstotende producten om vlooien op een afstand te houden zoals eucalyptus, citronella, cederhout, tijm of lavendel. Maar deze producten zijn hinderlijk voor dieren en worden daarom beter alleen bij mensen gebruikt.
Als je vlooien opmerkt, moet je onmiddellijk starten met de bestrijding, zowel bij je huisdieren als in de woning zelf. Vlooien zijn hardnekkige diertjes die lang zonder voedsel kunnen. Ook de eitjes kunnen lange tijd overleven. Daarom moeten de maatregelen langdurig worden aangehouden en is herhaling noodzakelijk tot de diertjes volledig zijn verdwenen.
Bestrijding bij dieren
- Voor de bestrijding bij dieren, contacteer je best de dierenarts.
Bestrijding in de woning
- Een goede hygiëne in de woning is belangrijk, zeker indien er huisdieren worden gehouden.
- Poets de woning regelmatig en grondig. Stofzuig vooral de vloergedeeltes waarop je niet loopt en ook de naden, plinten en randen van vloerbekleding.
- Hang tapijten, matten en manden van huisdieren regelmatig in de zon en klop ze uit. Was ze indien mogelijk op 60°C.
- Vervang regelmatig de stofzuigerzak. Als je vermoedt dat er vlooien in de woning voorkomen, dan kan je de stoffen zak eerst bespuiten met een insecticide voordat je hem weggooit. Je kan er ook een stukje vlooienband instoppen.
- Bij blijvende overlast kan je verdelging overwegen. Behandel dan na het stofzuigen de bovengenoemde schuilplaatsen plaatselijk met een insecticide. Werkzame stoffen zijn deltamethrin of permethrin (tegen kruipende insecten). Verlucht hierna twee uren en wacht enkele dagen met stofzuigen totdat het middel is ingewerkt.
- Bij ernstige en blijvende besmettingen is het aangeraden om de besmette ruimtes door een gespecialiseerde firma te laten stoomreinigen of te laten bestrijden.
Insecticiden en pesticiden zijn giftig. Lees en volg daarom steeds de richtlijnen en veiligheidsvoorschriften op de labels. Handel met de nodige voorzichtigheid en doe de overschotten van het product in de originele verpakking en hou deze buiten het bereik van kinderen en huisdieren. Lege verpakkingen moeten ingeleverd worden in het containerpark. Beperk steeds het gebruik van deze producten.
Meer weten?
Neem contact op met de medisch milieukundige van het Logo van je regio.
Referenties
- Fiche Afdeling Toezicht Volksgezondheid: de Vlo
- Rochette, F. 2007 “Gestoken of gebeten? “Medisch belangrijke insecten, mijten, teken en spinnen in West-Europa, Standaard uitgeverij
- GGD Amsterdam: Gezond wonen. www.gezond.amsterdam.nl/menu-ii/dierplaagbeheersing/overzicht-dieren/vlooien
- Rust, M. K 2010 Pest Notes: Integrated Pest Management In and Around the Home: Fleas, University of California agriculture & natural resources
- Kind en Gezin (2011): Dossier Insecten
- www.zonderisgezonder.be