Strengere regels voor de tabaksindustrie (regels en afspraken)
Willen we dat jongeren niet starten met roken, vapen of shisha gebruiken? Dan moet roken, vapen en shisha nog onaantrekkelijker worden en moet de industrie meer beperkingen opgelegd krijgen. Door roken duurder te maken, nergens nog reclame toe te laten, door de pakjes onaantrekkelijk te maken zodat de gezondheidswaarschuwingen meer in het oog springen en door de smaakjes die aan rookwaren kunnen worden toegevoegd te beperken.
Een woordje uitleg:
- Roken duurder maken
Als de kostprijs van sigaretten hoger wordt, zullen jongeren minder interesse hebben in roken omdat de ‘voordelen’ niet meer opwegen tegen de nadelen. En dan zullen sigaretten ook minder snel worden uitgedeeld. Hoe maak je sigaretten eigenlijk duurder? Door accijnzen te heffen. Sinds eind jaren 90 worden in België accijnzen geheven op tabaksproducten. Maar om starten met roken bij meer jongeren te ontmoedigen is er een sterkere prijsstijging nodig.
- Totaal reclameverbod
Reclame geeft sigaretten al van oudsher een stoere en sexy look. Denk aan de Marlboro-cowboy of de Tigra-vrouw van vroeger. Toen in de jaren 80 duidelijk werd dat roken dodelijk was, werd de tabaksreclame aan banden gelegd. De eerste opgelegde beperkingen werden sluw omzeild door het imago van hun sigarettenmerken te koppelen aan andere producten, zoals aanstekers, lucifers, kledij of schoenen (Camelboots bijvoorbeeld). En door sportieve en avontuurlijke evenementen, zoals Francorchamps, te sponsoren. Pas vanaf 2006 legt de Europese Unie een echt reclameverbod op. Sinds dan mag er in België alleen nog reclame gemaakt worden voor sigaretten in verkooppunten (krantenwinkels en tabakswinkels). Dezelfde regels gelden voor de e-sigaret. Een verbod op alle vormen van tabaksreclame bleef een eis van de Alliantie voor een Rookvrije Samenleving. En de politiek gaf ook gehoor aan deze eis: vanaf 2021 werd dit totaalverbod ingevoerd!
- Onaantrekkelijke pakjes
Sinds de jaren 80 zijn tabaksfabrikanten verplicht om een duidelijke waarschuwing op hun sigarettenpakjes te zetten: nl. ‘Tabak schaadt de gezondheid’ (in de jaren 70 nog: ‘Het roken van sigaretten kan voor uw gezondheid schadelijk zijn’). In 2007 wordt de tekstuele waarschuwing extra kracht bijgezet door afschrikwekkende kleurenfoto’s. Vanaf 2020 hebben alle roltabak- en sigarettenpakken in België een onaantrekkelijke kleur: de neutrale pakjes. Deze beperkingen worden opgelegd om ervoor te zorgen dat jongeren niet starten met roken en om te tonen wat sigaretten echt zijn: een vies, schadelijk en onaantrekkelijk product.
- Smaakjes beperken
Rookwaar onaantrekkelijk maken kan door in te grijpen in de vormgeving van reclame of pakjes, maar ook door de smaak van de (e-)sigaret aan te pakken. De tabaksindustrie voegt al heel lang additieven (zoals suiker of cacao) toe aan sigaretten om hun vieze smaak en geur te maskeren en de drempel om te roken te verlagen. De mentholsigaretten (sigaretten met muntsmaak) zijn hier een voorbeeld van. De industrie past dezelfde techniek toe met de smaakjes (of e-liquids) die je kan toevoegen aan e-sigaretten. De Belgische overheid kan de smaakjes voor vapors sterker reglementeren en de smaakjes bij sigaretten verbieden zodat jongeren minder aangetrokken worden tot de (e-)sigaret.
Deze regels en afspraken zijn belangrijk, maar op zich ook niet voldoende om jongeren niet te doen starten met roken. Er is meer nodig!