Sunrise: een innovatief project voor kankerpreventie
Jongeren bewust maken van de gevolgen van hun gedrag op hun latere gezondheid en hen zo naar een gezondere leefstijl leiden: dat is het doel van het Europese project Sunrise. Ook wij dragen hieraan bij met een educatieve training rond voedselvaardigheden en reclamevaardigheden.
Sunrise is een Europees project waarbij kanker het centrale thema is. Kanker vindt immers vaak z’n oorsprong in gedrag dat je vroeger hebt gesteld. En hierin is de adolescentie een kritische periode. De meerderheid van de rokers bijvoorbeeld, rookte hun eerste sigaret tussen hun dertiende en zestiende. En uit de meest recente cijfers van Sciensano blijkt dat amper 19% van de adolescenten een uur per dag beweegt. Omgeving heeft een belangrijke invloed op het gedrag van jongeren, maar er zijn ook factoren die ze zelf in de hand hebben. Daarom wil Sunrise adolescenten bewust maken van hun gedrag en hen doen beseffen dat hun huidige leefstijl mee hun latere gezondheidsproblemen zal bepalen. Want dat zien ze niet altijd. Ze weten wel dat als ze te veel snoepen en te weinig bewegen, hun gewicht zal toenemen. Maar dat obesitas een trigger is voor kanker realiseren ze zich te weinig omdat ‘later’ vaak een ver-van-hun-bedshow is.
Alcoholgebruik en geldgebrek
Sunrise bestaat uit vijf tools, ontwikkeld door verschillende Europese landen. De Zwitserse Smartcoach vertrekt vanuit risicogedrag, zoals alcoholgebruik en stress. Maar ook pesten en seksualiteit komen aan bod. Ook de Social Robot – een Grieks project - werkt rond algemene levensvaardigheden, zoals bijvoorbeeld: hoe je ga je om met geldgebrek? De Social Robot stelt vragen aan de jongeren en aan de hand van de antwoorden geeft die tips over voeding, beweging,... omdat al die factoren een impact kunnen hebben op hun latere gezondheid. Ongezonde voeding kan bijvoorbeeld hart- en vaatziekten veroorzaken. Alleen wordt dat niet letterlijk zo benoemd. In plaats daarvan worden er levensvaardigheden aangereikt, zoals bewustwording, kritisch zijn, de juiste keuzes maken, informatie kunnen verzamelen en verwerken.
Drie Vlaamse tools
Daarnaast zijn er nog drie Vlaamse tools die specifiek over voeding gaan en die worden ontwikkeld door de UGent en Gezond Leven. Wij werken aan een educatieve training rond voedselvaardigheden en reclamevaardigheden. Bedoeling is dat leerkrachten uit het secundair onderwijs de inhoud aan de hand van verschillende werkvormen aan hun leerlingen aanbieden. Bij voedselvaardigheden komt alles over een gezond eetpatroon aan bod. Bij reclamevaardigheden gaan we aan de slag met de reclames die jongeren tegenkomen in hun omgeving: hoe gaan ze daarmee om? Hoe beïnvloedt dat hun koopgedrag? Waar bevindt het product uit de reclame zich in de voedingsdriehoek en stel je daarmee dan gezond eetgedrag? Op die manier leren ze hoe ze een evenwichtig eetpatroon kunnen ontwikkelen ondanks alle reclame die op hen afkomt. Beide modules gebruiken ook het Gedragswiel. UGent werkt ook twee tools uit die we aan onze training zullen koppelen. Zij ontwikkelen enerzijds een game waarin jongeren in een onlinewereld met alle aspecten van reclame worden geconfronteerd. En anderzijds zullen ze ook een influencercampagne rond misinformatie lanceren.
154 scholen, 8 landen
Het complete Sunrise-pakket zal aan 154 scholen in acht landen worden aangeboden. Er wordt ook een studie aan gekoppeld om het effect van de tools te meten. Wij zorgen in het schooljaar 2025-2026 voor de implementatie in vijf à zeven Vlaamse middelbare scholen.
The project SUNRISE has received funding from the European Union's Horizon Europe research and innovation programma under grant agreement N 101136829.