Welke misverstanden bestaan er?
Heel wat mensen willen stoppen met roken. Maar door foute opvattingen over stoppen, proberen ze het niet. Daarnaast zijn er ook veel rokende ouders die hun kinderen willen beschermen tegen meeroken. Maar ze doen daarbij vaak en zonder het te weten de verkeerde dingen, zoals roken onder de dampkap of bij een open raam. Ze beseffen niet dat binnen roken altijd heel schadelijk is: rookdeeltjes blijven lang in de lucht hangen, verspreiden zich en zetten zich overal op vast.
We geven je een overzicht van de meest voorkomende misverstanden. Daarbij vermelden we ook hoe je kunt reageren als zo’n misverstand aan bod komt tijdens een gesprek.
Goed om te weten:
- Deze misverstanden zijn gebaseerd op foutieve veronderstellingen. Per misverstand geven we de juiste informatie kort mee. Meer info over stoppen met roken en passief roken kan je ook op deze website terugvinden.
- De reacties zijn gebaseerd op de principes van motiverende gespreksvoering en goede communicatieregels voor een gesprek.
Misvattingen over rookstop
“Minderen is ook al goed voor mijn gezondheid.”
“Ik ben al geminderd. Die paar dat ik nog rook, zullen ook wel geen kwaad kunnen.”
Duiding: Minderen met roken vermindert het risico op longkanker, maar helpt niet om het risico op hartaandoeningen of een beroerte te verlagen. Lees meer
Reactie: Minderen is al een goede stap richting een volledige rookstop. Als je cliënt hiervoor openstaat, kan je uitleggen dat minderen de kans op longkanker vermindert, maar niet de kans op hart- en vaatziekten. Enkel volledig stoppen met roken is een grote winst voor je gezondheid.
“Je vindt je gezondheid belangrijk en daarom ben je al geminderd. Dat is inderdaad een eerste goede stap. Je hebt zo minder kans om longkanker te krijgen. Helaas verlaag je hiermee niet elk risico, zoals het risico op hart- en vaatziekten. Wat zou voor jou eventueel een volgende stap kunnen zijn?”
“Als ik stop met roken, zal ik verdikken.”
“Ik zal veel meer aankomen als ik stop met roken.”
Duiding: Veel mensen denken dat ze extreem zullen verdikken als ze stoppen met roken. Mensen die stoppen met roken, komen soms bij omdat ze gaan eten ter vervanging van hun sigaret. Ook verbetert rookstop de smaakzin en keert het metabolisme terug naar zijn normale niveau. Hierdoor kunnen mensen die stoppen met roken soms aankomen. Door een beetje op te letten, kan dit vermeden worden.
Reactie: Als je cliënt hiervoor openstaat, kan je uitleggen dat stoppen met roken niet per se hoeft te betekenen dat je zal verdikken. Je kan samen met de cliënt mogelijkheden zoeken om de drang te verminderen om iets in de mond te steken.
“Stoppen met roken hoeft niet per se te betekenen dat je zal verdikken. Sommige mensen gaan meer snoepen ter vervanging van het roken en komen bij. Maar er zijn trucjes om daarmee om te gaan. Mocht het tijdens je rookstop toch gebeuren dat je bijkomt, dan kunnen we die zeker verder bespreken.”
“Ik ben al zo oud, nu heeft stoppen geen zin meer.”
“Mijn gezondheid kan toch niet verbeteren omdat ik al zo oud ben.”
“Ik kan nu niet meer stoppen met roken, want ik ben te laat.”
Duiding: Het heeft altijd zin om te stoppen met roken. Het risico op hart- en vaatziekten daalt direct na het stoppen. Als je blijft roken, neemt het risico op kanker verder toe. En: niet-roken is een belangrijke voorwaarde om mooi oud te worden.
Reactie:
“Ieders gezondheid is erbij gebaat te stoppen met roken, ongeacht je leeftijd. Als je blijft roken, neemt het risico op kanker toe. Als je stopt zal je langer in een goede gezondheid leven. Wil je graag dit ik hierover iets meer uitleg geef?”
“Ik zal meer stress krijgen als ik stop met roken”
“Roken helpt mij tegen de stress. Als ik stop, heb ik niets meer dat mij kan helpen ontspannen.”
Duiding: Als je een roker bent, word je onrustig als je niet rookt. Een sigaret neemt dat gevoel even weg. Zo lijkt het alsof roken helpt om te ontspannen. Maar het is net door die sigaretten dat je stress kreeg. Eens je verslaafd bent aan nicotine, hunkert je lichaam na een tijdje naar die sigaretten. Dat voelt dan aan als stress.
Reactie:
“Een sigaret roken is voor jou een moment van ontspanning. Zijn er nog andere manieren waarop je je ontspant?”
“Ik kan geen hulpmiddelen gebruiken om te stoppen met roken als ik zwanger ben.”
“Ik mag geen medicatie nemen om te stoppen met roken tijdens mijn zwangerschap”
Duiding: Als je zwanger bent, is het belangrijk om zo snel mogelijk te stoppen, aangezien roken ongelooflijk schadelijk is voor zowel moeder als kind. Medicatie als Champix en Zyban kunnen niet worden gebruikt tijdens de zwangerschap. Nicotinevervangers zoals pleisters, kauwgom, zuigtabletten, microtabs, de inhalator en neussprays mogen wel gebruikt worden om te stoppen met roken.
Reactie: Als je cliënt hiervoor openstaat, kan je meer uitleg geven over rookstopmethoden die wel mogelijk zijn voor zwangere vrouwen.
“Ik merk dat je begaan bent met de gezondheid van je kind en daarom wil stoppen met roken. Er bestaan verschillende mogelijkheden.”
Misvattingen over buiten roken
"Ik ventileer goed."
“Ik rook altijd bij een open raam of deur.”
“Ik doe altijd het raam van de auto open.”
“Ik gebruik luchtverfrissers of luchtreinigers.”
“Ik rook onder de dampkap.”
Duiding: Wil je de verspreiding en neerslag van tabaksrook vermijden? Dan moet je als roker het huis of de auto verlaten, de deur helemaal sluiten en buiten gaan roken.
Reactie: Als je cliënt hiervoor openstaat, kan je uitleggen wat tweedehandsrook en derdehandsrook zijn en hoe ze de gezondheid van kinderen schaden. Probeer daarbij wel moeilijke termen zoals ‘derdehandsrook’ te vermijden.
“Ik merk dat je begaan bent met het effect van roken op je omgeving/kinderen. Toch is roken onder de dampkap of bij een open raam niet voldoende. Want de giftige stoffen blijven hangen in huis.”
“Ik scherm mijn kinderen af van de rook.”
“Ik rook altijd in een andere kamer.”
“Ik rook alleen in huis wanneer de kinderen er niet zijn.”
Duiding: Veel mensen denken dat roken in huis niet schadelijk is als de kinderen de rook niet rechtstreeks inademen. Dat klopt niet. De rookdeeltjes gaan van de ene kamer naar de andere. Zelfs al wordt er in een aparte kamer gerookt met gesloten deur. De rook blijft lang hangen in de kamer waar gerookt wordt en verspreidt zich over het hele huis als de deuren open- en dichtgaan. Ook als de kinderen niet in huis zijn, is roken in huis schadelijk. Want de rook blijft in de lucht hangen en slaat neer op vloeren, meubelen, gordijnen, kleren, speelgoed enz.
Reactie: “Ik merk dat je begaan bent met de gezondheid van je kinderen. Je wil hen beschermen tegen de rook. Maar als je binnen rookt, blijven er schadelijke stoffen in huis hangen, zelfs nadat de rook weggetrokken is. Het zou daarom nog beter zijn voor de gezondheid van je kinderen om helemaal niet meer binnen te roken. Vind je het oké om samen eens te kijken hoe je ze wél helemaal kunt beschermen?”
“Ik rook al veel minder in huis.”
“Ik doe mijn best. Ik rook maar twee sigaretten per dag binnen. Alleen als …”
Duiding: In huis roken blijft schadelijk, ook als er minder gerookt wordt. Een veilige grens voor blootstelling aan tweedehands- en derdehandstabaksrook bestaat niet. Elke hoeveelheid is schadelijk.
Reactie: “Het is knap dat je probeert om minder te roken en zo je kinderen te beschermen tegen de rook. De gezondheid van je kinderen is alles voor jou. Toch is minder roken in huis niet genoeg om je kinderen echt te beschermen. Vind je het oké om samen eens te kijken hoe je ze wél helemaal kan beschermen?”
“Mijn kinderen zijn oud genoeg.”
“De eerste vier jaar zijn de belangrijkste voor een kind. Ik heb de eerste vier jaar nooit gerookt in het appartement.”
Duiding: Veel mensen gaan ervan uit dat kinderen immuniteit opbouwen als ze ouder worden. Daardoor zouden ze beter tegen tabaksrook kunnen. Sommige mensen beweren zelfs dat tabaksrook die weerstand mee helpt op te bouwen.
Reactie:
“Ik hoor je zeggen dat je kinderen oud genoeg zijn om geen schade meer te ondervinden van roken in huis. Toch blijft het op elke leeftijd schadelijk. Ook voor oudere kinderen.”
Hou de reactie van de ouder in de gaten en speel erop in.
“Ik merk aan je reactie dat je verwonderd bent. Klopt dat?”
“Stel dat je kinderen jonger zouden zijn, wat zou dat dan betekenen voor je rookgedrag? Zou je dan meer geneigd zijn om buiten te roken?”
“Uit onderzoek blijkt dat meeroken altijd schadelijk is. De kans is ook groter dat je kinderen later zelf gaan roken. Wat doet deze informatie met je? Welk gevoel heb je erbij als ik je vertel dat meeroken op elke leeftijd schadelijk blijft?”
“Als je iets kon doen om die schade te vermijden, hoe belangrijk zou het dan voor je zijn om dat te doen?”
Tijdens het gesprek duiken er niet alleen misverstanden op, maar zijn er ook weerstanden. Bijvoorbeeld:“Ik kan niet buiten roken, want ik heb geen terras”. Lees meer over hoe je kan omgaan met weerstand.