Beweging in publieke ruimte tijdens en na covid-19: aanbevelingen

1. Breid snel de beweegruimte voor spel en ontmoeting in steden en kernen uit

• Op korte termijn vragen we snel uitvoerbare ingrepen, nl. autoluwe en – vrije straten voor beweging & spel, met tijdelijke invullingen zoals speelstraten, leefstraten en woonerven.
• Er zijn ook meer kwaliteitsvolle buurtparken en grotere wijkparken nodig. Bewezen effectieve inrichtingselementen zijn wandelpaden met een leuke bestemming (zoals een vijver), water, beweegtoestellen, avontuurlijke speel- en sportterreinen zoals een skatepark… Maar ook zitbanken, moestuinen, goede verlichting en tijdelijke beweegaanbod zoals buurtsport zijn effectief.
• Betrek hierbij de lokale jeugd en buurtbewoners, met prioriteit voor sociale buurten waar de indoor jeugdgeneratie woont.
• Versnel ook de invoering van speelweefsel en tienerweefsel. Dit is een netwerk dat alle informele en formele plekken voor spelen en voor tieners verbindt. Deze plekken moeten voor de jeugd – liefst op eigen kracht – bereikbaar zijn.

2. Ondersteun scholen en voorzieningen voor kwetsbare groepen als knooppunt voor meer bewegingsruimte

• Versterk daarom de Brede school en gedeeld ruimtegebruik. Zo kun je speelplaatsen en beweegruimte van scholen delen met de buurt en integreren in de publieke ruimte.
• Faciliteer ook openluchteducatie voor de ontwikkeling van onze kinderen. Maak hiervoor de schoolomgeving kindvriendelijker en ondersteun het buiten lesgeven in het onderwijs.
• Koppel speelruimte voor kinderen aan die voor ouderen en kwetsbare jongeren - zoals jeugdhulpvoorzieningen. Zo creëer je knooppunten met meer ontmoeting tussen 3 generaties en ook sociale controle.
• Doe dit ook door middel van gedeelde beleeftuinen voor woonzorgcentra en de buurtbewoners, met moestuinen, wandelpaden, en beweegtoestellen.
• Investeer tenslotte op korte termijn in sociale programma’s en buurtsport binnen deze sites. De beweeginfrastructuur rendeert dan beter.

3. Kies in Vlaams en lokaal beleid resoluut voor 'STO(e)P' principe

• Maak de gezonde keuze de makkelijkste keuze: de auto dus weren waar mogelijk, toelaten waar noodzakelijk voor zorg en essentiële diensten.
• Omsluit scholen en de besproken voorzieningen voor kwetsbare groepen - zoals speelweefsel - met een fijnmazig netwerk van kwaliteitsvolle voet- en fietspaden. De bewezen quick-wins zijn bredere en afgescheiden paden, effen en zonder obstakels om vallen te voorkomen, en met snelheidsbeperking. Daarnaast zijn bomen, water en zitbanken belangrijk voor de beleving en tegen hitte.
• Voor minder-mobiele ouderen en mensen met dementie moeten we deze quickwins vertalen in voetgangerscirkels. Die cirkel verbindt de belangrijkste functies op haalbare stapafstand. Hij loopt van het woonzorgcentrum naar het lokale dienstencentrum en gaat langs handelszaken en openbare gebouwen. Naast straatborden geven markeernagels de cirkel aan. (De stapafstanden zijn haalbaar voor fysiek inactieve mensen).
• Maak ons openbaar vervoer sterker en promoot dit bij politiek en burgers, want OV-gebruikers zetten 1500 stappen per dag meer dan autogebruikers

4. Veranker 'walkable' buurten als criterium voor kwaliteitsvolle publieke ruimte

• Veranker hiervoor de walkabilityscore(tool) in de ontwerprichtlijnen voor gezondheid. De walkabilityscore is een relatieve score tov van Vlaanderen en BXL die aangeeft waar er meer of minder potentieel is voor verplaatsingen te voet en beweging.​ De score is berekend op basis van de stratenconnectiviteit, de woondichtheid en de functiemix. De tool is erkend door de WHO.
• Combineer de walkabilityscore met andere kaartlagen i.f.v. alle bewegingskansen , zoals die van openbaar vervoer, tienerweefsel, en zorginstellingen, …
• Bereken tenslotte de maatschappelijke winst van interventies in de publieke ruimte. Dit vergroot het draagvlak. Een voorbeeld is de Gezondheidscalculator modal shift. Deze tool berekent de winst van infrastructuur of campagnes die mensen aanzetten om te wandelen of te fietsen in plaats van de auto te nemen, obv. gezondheidswinst, de CO2-uitstoot en andere kosten en baten.

Bekijk hier de powerpoint van de volledige presentatie.