Schimmels zijn micro-organismen die groeien in een vochtig milieu. Schimmels kunnen allergische reacties, irritatie en ademhalingsproblemen veroorzaken. Voorkom dat schimmels en hun sporen kunnen groeien of opstapelen en verwijder ze wanneer ze dit toch doen.

Wat is schimmel?

Gezond Binnen Schimmel

Schimmels zijn netwerken van zeer kleine organismen die nauw verwant zijn aan paddenstoelen. Ze komen zowel buiten als binnen in allerlei kleuren en vormen voor en spelen een rol in de afbraak van plantaardig materiaal.

Je kan ze herkennen door de verkleurde vlekken op verschillende oppervlakken en door een muffe geur die ze in aangetaste kamers verspreiden.

Schimmels planten zich voort door middel van sporen. Dit zijn microscopische deeltjes die door de lucht vervoerd worden. Om tot nieuwe schimmels uit te groeien zijn voldoende vocht, een geschikte temperatuur en voedingsbodem (organisch, vaak houtachtig, cellulosehoudend materiaal) essentiële voorwaarden. Ruwe oppervlakken zoals poreuze steen, hout, stof van kledij of meubels zijn ideale bodems om schimmels te doen ontwikkelen.

Hoe word je blootgesteld?

De meeste schimmels produceren sporen om zich voort te planten. De sporen kunnen ingeademd of ingeslikt worden. De hoeveelheid blootstelling neemt toe wanneer je langer in contact komt met de schimmels of de sporen ervan. Daarnaast loop je meer risico op blootstelling als je de besmette oppervlakken en materialen manipuleert.

Schimmels kunnen in verschillende vormen voorkomen: als zichtbare schimmel of als verborgen schimmel.

Zichtbare schimmelgroei:

    Hierbij heeft de schimmel zich op een vochtig oppervlak kunnen hechten en is dan tot groei overgegaan. Deze schimmel is zeer goed zichtbaar, zelfs met het blote oog. Dit kan bijvoorbeeld op de muur of plafond, op houten leggers in een kast, op siliconenvoegen in de douche, maar ook op boeken, op leren schoenen, op natte aarde van bloempotten, op fruit, … Om te groeien heeft schimmel vocht nodig. Dat vocht kan afkomstig zijn van bijvoorbeeld een lek in een waterleiding of in het dak, maar dit kan ook neergeslagen condensvocht zijn (vaak in vochtige ruimtes zoals de badkamer of de keuken).

    Zichtbare schimmel in opgestapeld stof:

      Schimmelsporen of schimmelfragmenten kunnen opstapelen in stof, terwijl de woning er verder op het eerste zicht toch proper uitziet. Dit is geen verborgen schimmel, je kan de schimmelsporen in het stof weliswaar niet met het blote oog onderscheiden, maar je ziet het stof wel liggen. Ook materialen waarvan geweten is dat ze veel stof vergaren zoals bijvoorbeeld kussens, tapijten of droogbloemen kan je waarnemen. De sporen kunnen afkomstig zijn van schimmel in de woning maar kunnen ook binnenwaaien vanuit een bron buiten de woning.

      Verborgen schimmel:

        Schimmel kan achter een constructie groeien waardoor je ze niet kan zien zonder deze constructie weg te halen. Voorbeelden zijn schimmelgroei achter een valse wand of achter een vastgemonteerde keukenkast. Dit komt echter weinig voor.

        Gevolgen voor de gezondheid?

        Schimmels en schimmelsporen kunnen de volgende gezondheidsproblemen veroorzaken:

        • Hoofdzakelijk allergische reacties
        • Astma
        • Irritatie en ontstekingen van de luchtwegen
        • Irritatie van de ogen, neus en huid

        In principe kan iedereen gezondheidseffecten van schimmel ondervinden, maar er zijn enkele risicogroepen waarbij de effecten ernstiger kunnen zijn. Dit zijn bijvoorbeeld personen met een verzwakt immuunsysteem en personen met astma of luchtwegaandoeningen (zoals mucoviscidose).

        Hoe blootstelling beperken?

        Het beperken van blootstelling kan op verschillende manieren, afhankelijk van de vorm waarin de schimmel voorkomt in je woning: groeiende schimmel (zichtbaar of niet zichtbaar) of opstapeling van schimmelsporen in stof.

        Blootstelling aan groeiende schimmel beperken:

            Door de factoren die de groei van schimmels beïnvloeden onder controle te houden kan je schimmelproblemen voorkomen. Vocht is de factor die het best in de hand te houden is zonder wooncomfort op te offeren. Om overtollig vocht te beperken kan je de volgende dingen doen:

            • Zorg voor een beperkte relatieve luchtvochtigheid in huis. In de winter tussen 40% en 60%.
              In de zomer tussen 30% en 70%.
            • Beperk de productie van vocht in je dagelijkse handelingen. Vermijd bijvoorbeeld het drogen van de was in huis, en kook met de dampkap aan.
            • Los bouwtechnische problemen op, zoals constructiefouten of een waterlek. Raadpleeg hiervoor indien nodig een vakman.
            • Ventileer en verlucht voldoende en op de juiste manier om vocht uit het huis te verwijderen.
            • Houd de kamertemperatuur boven 15°C. Een lagere temperatuur werkt condensatie van vocht op oppervlakken in de hand.

            Vermijd het creëren van een voedingsbodem voor de schimmels.

            • Bewaar je GFT-afval en etensresten buiten.
            • Vermijd tapijt en behangpapier in kamers waar vaak veel vocht geproduceerd wordt zoals de badkamer, keuken en waskamer.
            • Vermijd te natte teelaarde van potplanten

            Blootstelling aan schimmelsporen in stof beperken:

            Probeer de woning stofvrij te houden. In opgestapeld stof kunnen namelijk schimmelsporen voorkomen. Hiervoor kan je best alle ruimtes in de woning en alle afwasbare materialen (meubels, beeldjes, kaders,…) poetsen met een vochtige doek. Verder kan je gebruik maken van een stofzuiger met zo efficiënt mogelijke filter (HEPA-filter). Niet afwasbare materialen zoals kussens, gordijnen, tapijtjes kunnen in de wasmachine.

              Hoe schimmel verwijderen?

              Verwijder schimmels wanneer ze toch groeien.

              • Pak allereerst de oorzaak van het schimmelprobleem aan. Wanneer je dit niet doet zal de schimmel na het verwijderen steeds terugkeren.
              • Schimmels op gladde oppervlakken veeg je weg met een vochtige doek en een beetje detergent. Gebruik geen droge, harde borstel, want deze zal de sporen van de schimmels verspreiden.
              • Spoel na met water en droog de behandelde plek goed af.
              • Gooi de gebruikte doek of spons na het reinigen weg.
              • Je kan gereinigde en droge plaatsen ook opnieuw bedekken met verf, pleister of behang om overgebleven sporen de kans niet te geven om te groeien.

              Poreuze materialen zoals onbehandeld hout, gips en pleisterwerk moeten verwijderd worden. Matrassen gooi je eveneens weg. Andere stoffen zoals kledij, speelgoed, gordijnen, enz. kan je eerst met heet water wassen. Blijven er dan schimmelresten over, dan gooi je de materialen weg.

              Aandachtspunten bij het verwijderen van schimmels:

              • Verwijder enkel schimmels wanneer je geen gezondheidsproblemen hebt.
              • Bescherm jezelf door een mondmasker en handschoenen te dragen en eventueel wegwerpkledij.
              • Verlucht de kamer waar je schimmels verwijdert steeds goed.
              • Gebruik geen bleekwater of andere chloorhoudende producten. Deze werken niet beter dan detergent en hebben een veel grotere impact op onze gezondheid en het milieu.
              Schimmels Verwijderen

              Meer weten?

              Neem contact op met de medisch milieukundige van het Logo van je regio.

              Logo Logos

              Referenties