Zwerfkat
Grote steden en gemeenten kunnen kampen met een zwerfkattenprobleem. Hun overbevolking kan heel wat hinder met zich meebrengen
Wat zijn zwerfkatten?
Zwerfkatten zijn, eenvoudig gezegd, katten die geen eigenaar hebben. Ze kunnen zich vrij verplaatsen en voortplanten en leven voornamelijk op openbare plaatsen, in leegstaande gebouwen, plantsoenen of op braakliggende gronden. De meeste van deze dieren waren oorspronkelijk huiskatten. Ze zijn weggelopen of bewust door hun eigenaar op straat gezet.
Een kattin kan twee maal per jaar jongen krijgen, met een gemiddelde van 4 katjes per worp, die na 6 maanden al zelf kunnen jongeren. Als je weet dat een zwerfkat gemiddeld 4 tot 6 jaar oud wordt en op die tijd een 40-tal kleintjes kan voortbrengen die op hun beurt ook verder kweken, wordt het duidelijk dat dit onvermijdelijk tot overpopulatie kan leiden.
Hoe en waar ondervind je overlast?
Grote steden en gemeenten kunnen kampen met een zwerfkattenprobleem. Op verschillende plaatsen zie je katten rondzwerven. Ze zijn verwaarloosd en niet goed verzorgd. Hun overbevolking brengt heel wat hinder met zich mee:
- Lawaaihinder (voornamelijk in het paarseizoen).
- Geurhinder door het ‘sproeien’ van katers (katers spuiten achterwaarts een straaltje sterk ruikende urine over iets heen om hun territorium af te bakenen).
- Katten die vuilniszakken open krabben.
- Uitwerpselen op ongewenste plaatsen.
- Verwilderde katten die gewone huiskatten aanvallen.
Gevolgen voor de gezondheid?
Het lawaai van ‘verliefde’ katers kan tijdelijk slaaphinder veroorzaken. Sommige mensen kunnen geurhinder ondervinden van het ‘sproeien’ van katers. Het zijn niet de katten zelf, maar hun uitwerpselen die ziektes kunnen overdragen.
Zwangere vrouwen lopen gevaar voor toxoplasmose bij het opruimen van kattenuitwerpselen. Het ongeboren kind kan de infectie overgedragen krijgen van de moeder. De schade is het grootst bij een infectie in een vroeg stadium van de zwangerschap: mentale achterstand, een waterhoofd, ernstige oogafwijkingen en doofheid. In zeer ernstige gevallen sterft de foetus. Bij een infectie in het tweede en derde trimester van de zwangerschap is de kans op schade aan het kind kleiner. De meeste kinderen (>60 %) komen zonder symptomen van toxoplasmose ter wereld.
Bij kinderen is er gevaar voor spoelworm (Toxocara cati) als katten hun behoefte in de zandbak doen.
Hoe overlast beperken?
Wat kan je doen om de blootstelling aan ziektes die overgedragen worden door zwerfkatten te vermijden?
Voorkom dat je met uitwerpselen van katten in contact komt en volg deze tips:
- Draag herbruikbare plastic handschoenen bij het tuinieren en bij het werken met aarde. Was de handschoenen goed na gebruik.
- Was groenten en fruit goed voor consumptie.
- Sluit een zandbak waar kinderen in spelen af zodat katten er niet hun behoefte in doen.
- Hou er rekening mee dat kinderen alles in hun mond steken, dus verwijder kattenuitwerpselen indien nodig.
- Zwangere vrouwen gaan best niet om met zwerfkatten.
Ga hygiënisch om met je huisdier
Het is belangrijk om katten en honden regelmatig te ontwormen, om uitwerpselen te verwijderen op een hygiënische manier, om kinderen aan te leren geen dingen in de mond te steken en hun handen te wassen na het buiten spelen en na contact met kat of hond.
Zet een kattenbak niet in de keuken of waar je eet, laat een dier niet in je gezicht likken en leer kleine kinderen niet van de grond te eten.
Om toxoplasmose te voorkomen zijn er nog andere zaken waarop je moet letten:
Vermijd het schoonmaken van kattenbakken, gebruik minstens handschoenen of laat het iemand anders doen. Hou je kat binnen en geef ze droog voer of blikvoer, schaf je geen nieuwe kat aan die mogelijk rauw vlees kan gegeten hebben.
Wat kan je doen om overlast aan zwerfkatten te beperken?
- Indien je zelf een kat hebt, zorg er dan voor dat ze onvruchtbaar gemaakt is. Veel zwerfkatten krijgen nakomelingen van gewone huiskatten.
- Zorg dat je eigen kat een identificatie draagt. Zo kan ze weer teruggebracht worden wanneer ze gevonden wordt en is de kans kleiner dat ze verwildert.
- Voeder zwerfkatten niet. Deze dieren blijven anders terugkomen.
Wat kan je doen om katten uit je tuin te houden?
Indien je overlast ervaart van katten in je tuin, kunnen onderstaande tips helpen om de katten met ‘zachte hand’ weg te jagen. Opgelet: omwille van het dierenwelzijn mogen er geen methoden gebruikt worden die de kat letsel toebrengen of die het welzijn van de kat aantasten.
- Goed om weten: indien je andere katten in je tuin ziet, gaat het niet altijd over een zwerfkat, dit kan ook een kat van één van de buren zijn .
- Zet meer planten in je tuin zodat de bodem volledig dichtgroeit en er geen plaats meer is om de grond om te woelen. Bodembedekkers maken de tuin voor katten dus een stuk onaantrekkelijker. Opgelet: katten vinden sommige bodembedekkers juist leuk om in te woelen… Cacao-doppen vinden de meeste katten niet leuk.
- Bescherm de planten door enkele door katten zeer geliefde planten te plaatsen in een hoek van de tuin. De katten zullen dan enkel in de hoek van hun lievelingsplanten verblijven en laten de rest van de tuin met rust.
- Strooi koffiedik of peper in je tuin, katten blijven hier meestal van weg.
- In plantencentra vind je kattenschrik, milieuvriendelijke korrels, die ze vies vinden ruiken.
- Katten houden niet van wijnruit, een kruid dat je in je tuin kan plaatsen. Gebruik geen vergif om de zwerfkatten te bestrijden, dit is verboden en tevens gevaarlijk voor andere dieren en voor kinderen.
- Indien je een zwerfkat (of eender welk verloren of achtergelaten dier) opvangt, moet je dit verplicht binnen de vier dagen toevertrouwen aan het gemeentebestuur van de plaats waar je het dier opgevangen hebt of dat van je woonplaats.
Hoe overlast door zwerfkatten aanpakken?
Vangen, sterilisatie/castratie en terugzetten (TNR-methode: trap-neuter-return) is de enige efficiënte en diervriendelijke oplossing om het probleem van zwerfkatten aan te pakken. Deze methode is effectiever dan wegvangen. Wegvangen creëert een vacuüm dat na verloop van tijd weer opgevuld wordt door nieuwe katten. In plaats van minder katten worden het er juist meer. Het vangen en doden van dieren is dus zinloos. Door ze terug te plaatsen, maar er ook voor te zorgen dat ze zich niet meer kunnen voortplanten, ontstaat er een beheersbare groep die minder overlast bezorgt en na verloop van tijd kleiner wordt.
Bij deze aanpak kunnen de inwoners melden bij de milieudienst waar er zwerfkatten opgemerkt worden. De zwerfkatten worden gevangen in speciale vangkooien. De dieren worden onderzocht en indien ze gezond zijn, worden ze gesteriliseerd, gecastreerd, ontvlooid, gemerkt met een chip en terug vrijgelaten op de plaats waar ze gevangen zijn.
Kostprijs:
De grootste kosten van een diervriendelijk zwerfkattenbeleid vormen de vergoedingen voor de sterilisatie of castratie. De gemiddelde prijs bedraagt ongeveer 90 € voor de sterilisatie van een kattin en 47 € voor de castratie van een kater. Een andere factor is de aanschaf van de speciale vangkooien (120 € per vangkooi). Verschillende gemeenten en steden besteden 2500 tot 5000 €/jaar aan hun zwerfkattenbeleid. In sommige gemeenten krijg je een premie of terugbetaling als je je kat laat steriliseren of castreren.
Meer weten?
Neem contact op met de medisch milieukundige van het Logo van je regio.
Referenties
- Provincie Vlaams-Brabant. Zwerfkatten. (bezocht op 12 april 2018)
- www.tuinadvies.be (bezocht op 12 april 2018)