30 jaar Gezond Leven

30 kaarsjes voor het Vlaams Instituut Gezond Leven vzw … daarmee vieren we meteen ook de verjaardag van 30 jaar gezondheidsbevordering in Vlaanderen. Op 31 juli 1991 formuleerde de Vlaamse regering een besluit, waarin stond dat er voortaan werk werd gemaakt van gezondheidsbevordering in Vlaanderen. Om dat alles in goede banen te leiden, werd de vzw Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie (VIG) opgericht – als voorloper van het Vlaams Instituut Gezond Leven vzw. Officieel zag die organisatie het levenslicht op 20 september 1991. Het VIG werd een koepelorganisatie, waaronder op dat moment 11 andere voorzieningen vielen.

Daarnaast werden de Logo’s opgericht, een afkorting voor Lokaal Gezondheidsoverleg (officieel: ‘loco-regionale gezondheidsnetwerken’). De Logo’s zijn actief op lokaal en regionaal niveau. Hun belangrijkste opdracht is het bundelen en coördineren van de lokale krachten om de Vlaamse gezondheidsdoelstellingen waar te maken. Als lokale partners van Gezond Leven zijn de Logo’s voor hun regio verantwoordelijk voor het implementeren van gezondheidsprojecten, en het ontwikkelen van een integraal gezondheidsbeleid in bedrijven, scholen, gemeenten of andere settings.

‘Doe je mond open voor je sekst’: Mieke Vogels’ campagne uit 2001 was de eerste preventiecampagne die praten over seks naar voren schoof. Als toenmalig Vlaams minister van Welzijn wilde ze daarmee samen met Sensoa jongeren aanzetten tot veilig vrijen en zo het aantal ongewenste zwangerschappen en besmettingen met soa’s terugdringen. En óf er gepraat werd: 20 jaar na datum wordt één van de leuzes, ‘Eerst bla bla bla, dan boem boem boem’, nog steeds hergebruikt, bv. in een cartoon van ZaZa.

Kom op tegen Kanker (toen nog Vlaamse Liga tegen Kanker) surfte datzelfde jaar mee op een gelijkaardige golf, met de slogan ‘Laat naar je borsten kijken’. Die luidde de start in van borstkankeropsporing in Vlaanderen, na goedkeuring van de federale overheid. Het zinnetje is sinds een aantal jaren vervangen door 'Wij doen het. En wat doe jij?' om dames aan te moedigen om een mammografie te laten uitvoeren.

In 1999 pakte de Wereldgezondheidsorganisatie uit met een vernieuwde strategie: ‘Gezondheid 21 –gezondheid voor iedereen, 21 doelstellingen voor de 21e eeuw’. Een van de subdoelen van de 6e doelstelling was: het verminderen van de zelfdodingscijfers met minstens één derde.

Naar analogie daarvan, formuleerden we in Vlaanderen in 2003 een 6e Vlaamse gezondheidsdoelstelling: ‘De sterfte door zelfdoding bij mannen en vrouwen moet tegen 2010 verminderd zijn met 8% ten opzichte van 2000’. Daaraan werd het eerste Vlaamse Actieplan Suïcidepreventie gekoppeld, waarbinnen ook ‘Fit in je hoofd, goed in je vel’ een plek kreeg. Deze campagne van Gezond Leven (toen nog VIG) was de voorloper van geluksdriehoek.be, het huidige online platform dat de positieve geestelijke gezondheid van de algemene volwassen bevolking (+16 jaar) wil versterken. Net zoals NokNok dat vandaag probeert te doen voor jongeren van 12-16 jaar.

Intussen is Tutti Frutti omgedoopt tot Oog voor Lekkers, maar kinderen plukken er nog altijd de vruchten van. Want door samen met heel de klas fruit te eten, moedigen ze elkaar aan om nieuwe soorten te proeven, en van fruit en groenten eten een dagelijkse gewoonte te maken. Het project is een groot succes, want sinds 2017 schreven er per schooljaar tussen de 1.100 en 1.300 scholen in.

In 2009 werd VIGeZ geboren, oftewel het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie. Een hele mond vol, ontstaan uit een fusie tussen het VIG en het voormalige OCL (Ondersteuningscel Logo’s). Die OCL had als aparte organisatie 3 opdrachten: het ondersteunen van de Logo’s, ziektepreventie (o.a. griepvaccinatiebeleid en borstkankerscreening) en tot slot werken aan een gezonder leefmilieu in Vlaanderen, door de Medisch Milieukundigen (MMK’s) hierbij te ondersteunen.

Door de samensmelting van beide organisaties, kwamen die taken vanaf dan allemaal samen bij één centraal expertisecentrum: VIGeZ vzw. Een logische structuur om aan preventie te doen in Vlaanderen, die beter aansloot bij de realiteit.

“In onzen tijd hé … werd er nog gerookt op café!” Wie vóór 30 juni 2011 al eens op een barkruk zat, kan dat later aan de kleinkinderen vertellen.

Nochtans gold al sinds januari 2010 een rookverbod in de horeca, maar met een uitzondering voor biercafés die geen eten serveren, casino’s en discotheken. Kom op tegen Kanker (toen nog Vlaamse Liga tegen Kanker) vocht die uitzonderingen aan bij het Grondwettelijk Hof, met als argument de discriminatie van het personeel dat in die ongezonde omgevingen moest werken. Het Hof gaf de Liga gelijk. Vanaf 30 juni 2011 werd de sigaret definitief de deur gewezen in horeca-aangelegenheden.

Eerder dat jaar werd het in januari 2011 verplicht om het telefoonnummer van Tabakstop (0800 111 00) en tabakstop.be te vermelden op pakjes sigaretten. Tabakstop is een initiatief van Stichting Tegen Kanker.

In 2012 bewoog er wat bij het team van Gezond Leven (toen nog VIGeZ): het eerste vaste staflid voor het gezondheidsthema ‘beweging’ werd aangenomen. Vóór die datum was er onrechtstreeks al aandacht voor, onder meer via de ‘actieve voedingsdriehoek’. Ook Bloso, de voorloper van Sport Vlaanderen, promootte natuurlijk Sport-voor-Allen, maar de nadruk lag hierbij op 1 specifieke bewegingscontext: de vrije tijd. De nood aan het uitwerken van een meer complete visie rond bewegen werd steeds groter. Want bewegen kan overal: thuis, op school of op het werk, én in de vrije tijd.

Vers van de banken bij de UGent geplukt, nam de nieuwe stafmedewerker meteen ook zijn verwezenlijking als doctoraatsstudent mee: het effectieve project 10.000 stappen. Vandaag is het nog steeds het grootste bewegingsproject in Vlaanderen.

Ook Joske Van Bos (101 jaar!) doet eraan mee. Haar geheim om zo oud te worden? Blijven ademen! En veel bewegen. Ze won zelfs een gouden schoen door deel te nemen aan de 10.000 stappen-clash in 2018.

Op 8 februari 2013 werden de resultaten van Sexpert voorgesteld aan een breed publiek. Tijdens het hele project werd veel belang gehecht aan de betrokkenheid van diverse spelers uit het middenveld. De aanbevelingen inspireren tot de dag van vandaag het werk van Sensoa en vele andere organisaties.

Gezond kunnen leven in een gezonde omgeving? Die kans willen steden en gemeenten aan hun inwoners bieden door het charter ‘Gezonde Gemeente’ te ondertekenen. In 2013 zetten de burgemeesters, OCMW-voorzitters en schepenen van 118 Vlaamse steden en gemeenten voor het eerst hun handtekening op het charter, tijdens het symposium ‘Gezonde Gemeente’ (zie groepsfoto). Zo engageerden ze zich om werk te maken van een samenhangend gezondheidsbeleid. Het gaat over een gezonde publieke ruimte, toegankelijke zorg- en welzijnsvoorzieningen, gezonde wijken en woningen, een gezond klimaat en veiligheid.

‘Gezonde Gemeente’ was en is nog steeds een initiatief van de Vlaamse Logo’s en Gezond Leven (in 2013 nog VIGeZ), met als nauw betrokken partners de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) en het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD), met de steun van de Vlaamse overheid. Anno 2021 ondertekende al 89% van de Vlaamse lokale besturen het charter.

Hoe zorgen we ervoor dat de Vlaming meer beweegt? Bewegen op Verwijzing formuleert een antwoord op die vraag. Daarbij verwijst een arts zijn patiënt door naar een Bewegen Op Verwijzing-coach, die samen met de patiënt een beweegplan op maat samenstelt.

Na succesvolle pilootprojecten tussen 2010 en 2014, besliste toenmalig minister van Volksgezondheid, Jo Vandeurzen, in 2015 om Bewegen Op Verwijzing stapsgewijs in heel Vlaanderen uit te rollen. Met Gezond Leven (toen VIGeZ) als coördinator van het project. Vandaag zijn er zo’n 125 Bewegen Op Verwijzing-coaches actief in Vlaanderen, en werden meer dan 6.000 mensen begeleid naar een actievere levensstijl. Dankzij subsidies van de Vlaamse overheid zijn de tarieven voor de deelnemers heel laag, waardoor we ook de meer kwetsbare mensen bereiken.

Prof. dr. Patrik Vankrunkelsven is alvast overtuigd van het nut van Bewegen Op Verwijzing, want voor hem kan beweging zelfs een medicijn zijn. Hij deelde zijn ervaring in onderstaand filmpje om Bewegen Op Verwijzing meer bekendheid te geven bij huisartsen.

Scholen hebben een belangrijke voorbeeldfunctie. Ze kunnen bijdragen tot een voedselomgeving die voor kinderen en jongeren van de gezonde keuze de evidente keuze maakt. In 2016 tekende Gezond Leven (toen nog VIGeZ), samen met de Vlaamse overheid, de onderwijskoepels en de voedingsindustrie, daarom een engagementsverklaring over dranken en tussendoortjes op school. Het doel? Geen suiker- en vetrijke dranken en tussendoortjes meer in het basis- en secundair onderwijs tegen 2021. Om scholen daarbij te helpen, schreef Gezond Leven concrete richtlijnen uit, met stappenplannen.

Mét succes: uit de indicatorenbevraging van 2019 blijkt o.a. dat quasi alle basisscholen nooit meer gesuikerde frisdrank aanbieden. In het secundair onderwijs biedt nog maar 13% zo'n dranken aan – een forse verbetering tegenover de 69% in 2015.

Op de Gezondheidsconferentie stelde toenmalig Vlaams minister van Volksgezondheid, Jo Vandeurzen, er de volgende algemene gezondheidsdoelstelling voor: ‘De Vlaming leeft gezonder in 2025’. Er wordt niet langer gedacht in afzonderlijke thema’s (voeding, beweging, tabak …) om een gezondheidsdoel te bereiken. Wel zijn er subdoelstellingen per ‘setting’, zoals de gemeente, de school, de werkvloer.

Wie herinnert zich nog Radio Donna en de BRTN? Ook Gezond Leven ging zoals gezegd ooit anders door het (gezonde) leven: als Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ). In 2017 koos het VIGeZ-schip een nieuwe koers én een nieuwe, duidelijke naam. Het vernieuwde Vlaams Instituut Gezond Leven richt zich sinds dan ook op een breed publiek, terwijl VIGeZ uitsluitend op gezondheidsprofessionals en beleidsmakers mikte.

Een wildgroei aan kookhypes, ‘start-to-run’-fanaten en helaas een stijgend aantal burn-outs, maakt betrouwbare info over gezondheid steeds noodzakelijker. En daarom wil het Vlaams Instituut Gezond Leven fungeren als een objectief en onafhankelijk kompas. Kortom, als dé referentie in Vlaanderen op het vlak van preventieve gezondheid.

In 2017 werd de inmiddels twintig jaar oude ‘actieve voedingsdriehoek’ in een nieuw jasje gestopt. Sterker nog: hij kreeg twéé jasjes. Er kwam een afzonderlijke voedingsdriehoek en een bewegingsdriehoek. En ook de doelgroep veranderde: van voornamelijk professionals naar vooral het algemene publiek.

De nieuwe voedingsdriehoek werd letterlijk op z’n kop gezet. De gezondste keuzes kwamen voortaan bovenaan, in de brede basis van de omgekeerde driehoek. De focus ligt op plantaardige en weinig of niet-bewerkte voeding. En er bewoog wat in de bewegingsdriehoek: ‘sedentair gedrag’ werd voor het eerst meegenomen als volwaardig thema en ‘licht intensief bewegen’ maakt de beweegdrempel nog lager voor iedereen. De driehoeken genieten heel wat bekendheid. Maar liefst 93% van de Vlamingen kent de voedingsdriehoek. De bewegingsdriehoek is op zijn beurt zelfs internationaal erkend en werd opgenomen in het medische tijdschrift Patient Education and Counseling.

In onderstaand filmpje ontdek je de hele evolutie van de voedings- en bewegingsdriehoek. Vanaf 1967 – toen er eigenlijk nog geen driehoek was, maar wel een klavertje vier – tot nu.

Wat doet de Diabetes Liga eigenlijk? Ze informeert, verbindt en mobiliseert iedereen die met diabetes wordt geconfronteerd om zo de levenskwaliteit van mensen met diabetes te verbeteren. Sinds 2012 zet de Diabetes Liga ook gestructureerd in op preventie en vroegopsporing van diabetes type 2, in nauwe samenwerking met de Vlaamse overheid. ‘HALT2Diabetes’ en ‘Zoet Zwanger’ zijn twee Vlaamse projecten binnen deze samenwerking.

Vanaf schooljaar 2018-2019 kreeg een algemeen rookverbod (inclusief e-sigaretten) in alle Vlaamse basis- en secundaire scholen, in het deeltijds kunstonderwijs en de CLB’s eindelijk witte rook. 24 uur op 24 en 7 dagen op 7, op het hele schooldomein (binnen en buiten), voor leerlingen, leerkrachten en ander personeel, ouders en bezoekers. Dankzij deze maatregel is het voor leerlingen makkelijker om te kiezen om niet te roken of om te stoppen met roken. De voorbeeldfunctie van de school en het voorbeeldgedrag van het personeel vormen hierin de rode draad.

Het aantal jongeren dat rookt daalt — gelukkig — jaar na jaar. In Vlaanderen heeft volgens het meest recente onderzoek 19% van de leerlingen tabak gebruikt. Maar er is een groot verschil tussen de onderwijsvormen: in het BSO bevinden zich de meeste rokers, in het TSO zijn er minder en in het ASO nog minder. Bij volwassenen in Vlaanderen staat het algemene cijfer op 17,5%, wat ook lager is dan de jaren ervoor. Maar er zijn aanzienlijk meer rokers bij mensen met een lager opleidingsniveau. Het is dus nog te vroeg om victorie te kraaien, vindt collega Stefaan Hendrickx. Ondanks de dalende cijfers blijft inzetten op tabakspreventie en rookstop heel belangrijk. In dit filmpje legt hij uit waarom.

Ieder kind dat na 2019 geboren wordt, zou rookvrij moeten kunnen opgroeien. Dat is het idee achter Generatie Rookvrij. Het is een initiatief van de Alliantie voor een Rookvrije Samenleving, gesteund door tientallen middenveld- en gezondheidsorganisaties en gemeenten. Generatie Rookvrij wil ieder kind in elke fase van het opgroeien beschermen tegen tabaksrook. Hoe? Door niet meer te roken in het zicht van kinderen. Waarom? Eén simpele reden: zien roken, doet roken. Kinderen en jongeren kopiëren gedrag, en dus ook rookgedrag. Door kinderen een andere norm rond roken te leren, maken we hen weerbaarder om later zelf niet te gaan roken.

Wat betekent dat in de praktijk? Niet roken op plaatsen waar veel kinderen en jongeren zijn, zoals een kinderboerderij, een speelplein of sportterrein. Gezond Leven ontwikkelde een aanpak op maat van zo’n plekken. Al 70 sportterreinen en 205 speeltuinen zijn rookvrij gemaakt. En dat verdient een dikke pluim! Want kinderen blazen nu eenmaal liever bellen dan rook. Da’s niet voor niks de slogan van de grote Bellenblaasactie die Generatie Rookvrij elk jaar organiseert in het kader van Werelddag zonder Tabak op 31 mei.

En dat vonden ze ook bij de Verenigde Naties. Met hun UN-Habitatprogramma rond sociale en duurzame stedenbouw selecteerden ze de tool als ‘veelbelovende praktijk’. Het artikel ‘Meer bewegen door ruimtelijk beleid: analyse van ‘walkability’ in Vlaanderen’ streek dan weer de MoRO-prijs op, een bekroning voor een wetenschappelijk artikel over de interactie tussen mobiliteit en ruimtelijke ontwikkeling.

Gezonder eten, meer me-time plannen, vaker bewegen … Gedrag veranderen is niet gemakkelijk. Maar ook niet onmogelijk. Het Gedragswiel, gelanceerd in 2018, helpt daarbij. Het geeft inzicht in de determinanten van (on)gezond gedrag en vat die mooi samen. Het helpt je om te begrijpen waarom mensen zich op een bepaalde manier gedragen. En dat is de eerste, broodnodige stap om gedragsverandering mogelijk te maken.   

Collega dr. Lien Van der Biest koestert nog mooie dromen voor het Gedragswiel. Vooral voor professionals uit de zorgsector, zoals huisartsen, diëtisten, beweegcoaches … ziet ze nog toepassingsmogelijkheden.

Eén oogopslag. Dankzij de Nutri-Score heb je niet meer nodig om de voedingswaarde van een product in te schatten. Toenmalig federaal minister van Volksgezondheid, Maggie De Block, voerde dit vrijwillige label in 2018 in. En wij juichen dat aan de zijlijn toe (score!), mits enkele nuances en de nodige sensibilisering om de score op een juiste manier te gebruiken.

De Nutri-Score geeft een kleurenlabel met een letter: van A (donkergroen) voor de beste voedingswaarde, tot E (rood) voor producten die je het best beperkt. Maar de voedingsdriehoek blijft wel de basis: waar een bepaald voedingsmiddel zich in de driehoek bevindt, is nog altijd het belangrijkste. De Nutri-Score kan handig zijn om de betere keuze te maken in de winkel. Dat doe je door bewerkte producten met toevoegingen van suiker, vet en/of zout (bv. broodbeleg, ontbijtgranen, dranken) binnen dezelfde productgroep te vergelijken. Zo neem je bv. beter een koek met een C-label dan een met een E-label.

Maar gebeuren onze keuzes allemaal wel zo geïnformeerd? Wat is doorslaggevend? De geur van een lekkere wafel of de Nutri-Score? Collega dr. Jolien Plaete vertelt over het belang van aanvullende maatregelen.

Gezond Leven in zee met een frisdrankproducent? Daar zou wel eens een bittere nasmaak aan kunnen zitten (en niet alleen als het tonic zou zijn). Of een campagne ter promotie van een gezonde leefstijl die rokers stigmatiseert? Is dat wel ethisch verantwoord? Samenwerkingen tussen de preventieve gezondheidssector en potentiële (profit)partners worden daarom altijd afgetoetst aan een ethische code. En ook alle methodieken en interventies ondergaan dezelfde toets.

In 2019 bleek die code dringend aan een update toe. Hij bood onvoldoende antwoord op maatschappelijke uitdagingen zoals de milieuproblematiek, toenemende diversiteit en gezondheidsongelijkheid. 36 organisaties tekenden in 2019 de nieuwe code, waaronder Gezond Leven.

Krijgt Gezond Leven veel vragen voor samenwerkingen van partners die niet voldoen aan de ethische code? En wat gebeurt er dan precies als een chocolatier of brouwerij wil samenwerken met een gezondheidsorganisatie? Is dat bij voorbaat uitgesloten? “In de praktijk is het geen zwart-witverhaal", vertelt collega dr. Leen Van Brussel, die de nieuwe code samen met verschillende organisaties vormgaf.

Gezonde en milieuverantwoorde maaltijden op school: daar tekenen wij dus voor. Letterlijk zelfs, toen we in april 2019 het charter voor gezonde, evenwichtige en duurzame schoolmaaltijden ondertekenden. Dat deden we samen met de Unie van Belgische Cateraars, verschillende cateraars, Horeca Vlaanderen, Rikolto, de onderwijsverstrekkers en de koepels van ouderverenigingen, Vlaams minister van Onderwijs, Hilde Crevits en Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Jo Vandeurzen. Het charter ondersteunt het voedingsbeleid in scholen met de nadruk op gezondheid én milieuverantwoorde voeding. Denk maar aan overconsumptie beperken, voedselverspilling voorkomen, seizoensproducten gebruiken …

“Overheid, de burger heeft ú nodig om gezonder te kunnen leven”. Met die woorden richtte Gezond Leven en de sector gezondheidsbevordering zich in 2020 tot beleidsmakers. In een open brief, ondertekend door meer dan 80 professoren en organisaties en enkele honderden individuele supporters, pleitten we voor meer investeringen in preventie rond een gezonde leefstijl. Covid bevestigde de hoogdringendheid en toonde de bikkelharde realiteit. Vooral voor mensen die kampen met overgewicht en obesitas, of chronische aandoeningen zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten, kanker en ademhalingsproblemen was het coronavirus genadeloos. Dat terwijl een gezonde levensstijl minstens 80% van hart- en vaatziekten en diabetes type 2, en 40% van de kankers kan voorkomen.

Maar zo’n gezonde leefstijl, da’s niet enkel een individuele verantwoordelijkheid. In een ideale wereld is de gezonde keuze de meest vanzelfsprekende, is gezonde voeding beschikbaar en betaalbaar voor iedereen, nodigt de openbare ruimte uit tot buitenspelen, is alcoholreclame uit het straatbeeld verdwenen en is er genoeg groen in de omgeving, wat mensen helpt tot rust te komen. Om van die ideale wereld de realiteit te maken, zijn er beleidsmakers met visie en straffe keuzes nodig.

In 2020 nog geen verjaardagstaart voor Gezond Leven, maar wel een PU-taart! Ze is mooi verdeeld in 10 gelijke stukken: de 10 werkwijzen om aan gezondheid te werken met mensen in maatschappelijk kwetsbare situaties. Want niet iedereen heeft evenveel kansen op een gezond leven. Met gezondheidsongelijkheid als gevolg. Een taart dus zonder slagroom, maar met een kers erop: het principe van proportioneel universalisme (PU).

Een andere tool die past binnen dat principe zijn de 8 B’s. Nee, dat is geen hippe meidengroep, maar een toetssteen die helpt om na te gaan of een preventief gezondheidsaanbod toegankelijk is voor iedereen. Ze staan voor bruikbaar, betaalbaar, bereikbaar, beschikbaar, bekend, betrouwbaar, begripvol en begrijpbaar.

Maar waarom vindt Gezond Leven het zo belangrijk om ook armoede als thematiek mee te nemen in haar werking? En wat veroorzaakt gezondheidsongelijkheid nu precies? Collega Tine Vangroenweghe legt het uit.

Geluk, dat zit sinds eind 2020 in een klein (drie)hoekje: Gezond Leven verzamelde alle belangrijke wetenschappelijke kennis over geluk in de geluksdriehoek. Dat resulteerde in drie bouwblokken van geluk – goed omringd zijn, jezelf kunnen zijn, je goed voelen - én een oranje bol, die ons soms uit balans brengt.

We mogen – letterlijk – van geluk spreken dat het model uiteindelijk de ‘geluksdriehoek’ werd gedoopt. Want het begrip ‘geluk’ bleek voer voor discussie: dekt die de lading van het brede ‘mentaal welbevinden’ wel voldoende? Communicatiestrateeg Koen Thewissen legt in dit filmpje uit hoe alle stakeholders hiervan – gelukkig – overtuigd raakten.

Hoeveel en waarom beweeg je het best, en wanneer zit je te vaak stil? Hoe lang slapen kleine kindjes het best? In 2018 kwam de WHO met aanbevelingen rond beweging, sedentair gedrag en slaap voor kinderen van 0-5 jaar en eind november 2020 met nieuwe aanbevelingen rond beweging en sedentair gedrag voor 6 jaar en ouder. Gezond Leven vertaalde dat advies stante pede naar de Vlaamse context, samen met een expertengroep en de Vlaamse overheid. Al in februari 2021 werd dit voorgesteld aan professionals en het grote publiek. Met deze snelle vertaling en aanpak was Vlaanderen de eerste in de Europese klas.

Verdient dat dan een kus van de juf en een bank vooruit? De aanbevelingen vormen een goede basis, maar er is veel meer nodig om álle mensen te helpen op hun weg naar voldoende beweging. Collega dr. Ragnar Van Acker vertelt wat en waarom.

Het hoofddoel van deze verpakkingen is dan ook om jongeren te ontmoedigen om met roken te beginnen. Na een jarenlange strijd voor deze neutrale standaardverpakkingen slaagde de Alliantie voor een Rookvrije Samenleving erin om ze in ons land in te voeren.