Bedwants
Bedwantsen komen vooral voor in warmere gebieden. Ze zuigen ’s nachts bloed met een jeukende beet tot gevolg. Ze komen meestal in je slaapkamer terecht via je bagage van een verre reis of materialen waarin de bedwants aanwezig is. Een professionele verwijdering is noodzakelijk.
Wat zijn bedwantsen?
Een bedwants (Cimex lectularius) is een parasitaire wants, die bloed zuigt bij warmbloedige dieren en mensen. Ze zuigt bloed om telkens een vervelling te kunnen ondergaan. Na vijf vervellingen (ongeveer 1,5 maand) is de bedwants volwassen en geslachtsrijp. Na bevruchting kleeft de bedwants haar eieren in een wateroplosbare afscheiding aan meubels, wanden of kledij.
De bedwants werd vroeger ook verkeerdelijk de wandluis genoemd. Een volwassen bedwants heeft een sterk afgeplat, ovaalvormig, bijna rond lichaam. Bedwantsen lopen; ze kunnen niet vliegen of springen. Ze verblijven binnen een straal van ongeveer drie meter rond de slaapplaats van hun slachtoffer, maar kunnen zich op één nacht ook verder verplaatsen (ongeveer 30 meter).
Bedwantsen zijn niet groter dan 8,5 mm. Bedwantsen zijn roodbruin van kleur; als ze kort tevoren een bloedmaaltijd hebben genomen, is de kleur donkerrood en is het achterlijf gezwollen.
Bij 15-18°C kunnen de dieren meer dan 6 maanden zonder voedsel. Bij een temperatuur beneden 15°C gaan zij in 'winterslaap', waarbij zij langdurig vorsttemperaturen kunnen overleven.
Hoe en waar ondervind je overlast?
Bedwantsen verspreiden zich naar aangrenzende kamers via scheuren en naden in muren of via doorvoeropeningen van leidingen. Bedwantsen komen vooral in je woning terecht via bagage, meubelen,.. Typische voorbeelden zijn overdracht via bagage uit warmere streken of gebruik van sloophout waarin bedwantsen aanwezig zijn. Ze kunnen ook in onze woningen overleven omdat onze huizen worden verwarmd. Wanneer er bedwantsen in je woning aanwezig zijn, dan moet een bestrijding van deze insecten gebeuren door een gespecialiseerde ongediertebestrijdingsfirma.
Bij twijfel of het bedwantsen zijn, kan een gespecialiseerde firma de insecten determineren.
Eerst dient vastgesteld te worden in hoeverre verspreiding van bedwantsen naar aangrenzende woningen heeft plaatsgevonden. Na deze inventarisatie kan overgegaan worden tot het opstellen van het bestrijdingsplan (volgorde van behandeling, toe te passen bestrijdingsmethode en toegelaten middelen, ...) en de voorlichting aan de betrokkenen.
Een zorgvuldige bestrijding is zeer belangrijk. Alle materialen in je woning (kleding, beddengoed,…) moeten worden behandeld en niets mag je woning verlaten vooraleer ze bedwantsenvrij is verklaard. Het contact van bestrijdingsmiddelen met o.a. speelgoed moet worden voorkomen. Kinderspeelgoed moet voorafgaand aan de bestrijding worden opgeruimd. Bij behandeling van de kasten kan speelgoed in plastic zakken worden verpakt.
Een offerte voor bedwantsbestrijding zou de volgende vijf onderdelen moeten bevatten:
- Determinatie: gaat het hier wel over bedwantsen, of is er nog ander ongedierte aanwezig.
- Inventarisatie: van de aard, omvang en eventueel mogelijke oorzaak van de bedwantsenbesmetting.
- Advies: over hoe met de bedwantsenbesmetting om te gaan, en te voorkomen.
- Verdelging: dient te gebeuren door een gespecialiseerde ongediertebestrijdingsfirma met gebruik van de juiste middelen. Vaak zijn bedwantsen resistent voor sommige pesticiden en deze resistenties zijn regionaal verschillend. Een regionale specialist zal weten welke bestrijdingsmethode het meest effectief is in je regio.
- Controle en nazorg: 4 à 6 weken na de bestrijding.
Bijkomende tips bij en na bestrijding:
- Haal je huis niet overhoop. Wie bedwantsen in een kamer ontdekt, is geneigd om alle spullen eruit te halen om de ruimte grondig te reinigen. Toch doe je dat beter niet, want op die manier krijgen ze vrij spel om zich overal in huis te verspreiden.
- Betreed de behandelde ruimte niet binnen de drie uur na bestrijding.
- Dood de bedwants door het beddengoed op 60°C te wassen.
- Materialen die niet warm gewassen kunnen worden kan je een week in de diepvriezer steken om de bedwants te doden.
- Onderzoek grondig de matras, vooral naden en knoppen laat je matras mee behandelen door de bestrijdingsfirma of laat hem hermetisch verpakt verwijderen.
- Verlucht de behandelde kamers na de ontsmetting: zet de ramen open.
- Stofzuig dagelijks de slaapkamer grondig (alle hoekjes en kantjes) na de bestrijding, behalve de eerste week van de bestrijding omdat het de nawerking van de bestrijding kan beperken. Vraag sowieso raad aan uw bestrijdingsfirma om te weten hoe u best de ruimtes aanpakt na de bestrijding.
- Maak alle barsten en spleten in muren, zoldering en houtwerk dicht en verwijder los behangpapier. Spleten waar een bankkaart tussen kan zijn al groot genoeg voor de bedwants. Blijf attent op de aanwezigheid van bedwantsen.
- Bedek je stopcontacten: bedwantsen gebruiken stopcontacten om zich te verstoppen. Ze klimmen in de gaten en verstoppen zich daar totdat het veilig is om ergens anders heen te gaan.
- Laat de besmette ruimte na vier à zes weken opnieuw onderzoeken.
Gevolgen voor de gezondheid?
- Bedwantsen zuigen bloed bij mensen. De beet kan een allergische reactie veroorzaken met kleine rode puntjes tot gevolg.
- Bedwantsen verkiezen het bovenlichaam en steken je gezicht, nek, schouders, armen en handen. Ze kunnen echter ook op andere lichaamsdelen bijten, bijvoorbeeld op de benen. Als je slaapt, word je niet wakker van de beet.
- Bedwantsen kunnen drager zijn van ziektekiemen zoals hepatitis B. Tot nu toe is echter nog niet bewezen dat bedwantsen besmettelijke ziekten overdragen. Ook AIDS wordt niet overgedragen door bloedzuigende bedwantsen.
- Bedwantsen mag je niet verwarren met roofwantsen (bv. Triatoma infestans) die wel ziekten kunnen overdragen.
Aangezien bedwantsen geen infecties overdragen, vormen ze geen risico voor de volksgezondheid. Ze kunnen wel aanzienlijke overlast en hinder veroorzaken en je mentale gezondheid treffen.
Hoe overlast voorkomen of beperken?
Controleer
Wanneer je naar tropische landen op reis gaat, is het belangrijk dat je de bagage regelmatig controleert op de aanwezigheid van bedwantsen. Door ‘het toevallig meereizen van de bedwants’ zijn hotels gevoelige locaties voor een bedwantsenplaag.
Bedwantsen bevinden zich voornamelijk in de omgeving van het hoofdeinde van een bed. Overdag verbergen bedwantsen zich onder meer onder losliggende vloerkleedjes, in alle mogelijke spleten en kieren in wanden, vensterbanken, meubels, bedden, plinten, matrassen, achter loszittend behang, in gordijnen, tot zelfs in schakelaars en stopcontacten, schoenen en kledingstukken. Bedwantsen verkiezen droog en ruw materiaal zoals hout en papier boven gladde oppervlakken zoals glas en metaal.
Probeer te voorkomen dat eventueel aanwezige bedwantsen in uw reisbagage komen
- Sluit uw koffer of steek uw reisgoed in een gesloten plastic zak.
- Gebruik een bagagerek.
- Als er geen bagagerek aanwezig is, leg uw bagage niet nabij meubelen. Zet de bagage best op een glad oppervlak, bv. in het bad, aangezien bedwantsen zich niet over gladde oppervlakken kunnen verplaatsen.
Denk je dat bedwantsen zijn meegereisd?
- Controleer je bagage bij thuiskomst buiten op een wit laken of in het bad.
- Controleer elektronica, zoals mobiele telefoons.
- Zet je koffers buiten zodat bedwantsen eruit kunnen en zet daarna je koffer pas terug binnen
- Bij detectie: kledij wassen op 60° of invriezen bij -20°C gedurende 1 week
Algemeen
- Controleer tweedehandsspullen
- Neem geen tweedehandsmatrassen in huis
Hoe een bedwantsen-besmetting herkennen?
Enkel de aanwezigheid van beten na de nachtrust is geen afdoend bewijs van een bedwantsenprobleem. De beten van een bedwants kunnen lijken op beten van andere insecten zoals muggen of spinnen, maar ook eczema of uitslag van een schimmelinfectie. Bovendien reageren niet alle mensen op een beet van een bedwants.
Belangrijker voor de vaststelling van een mogelijke besmetting zijn de fysieke bewijzen van hun aanwezigheid. Let dus bij het vervangen van het beddengoed of in een hotel goed op voor:
- Donkere vlekjes, dit zijn de uitwerpselen van een bedwants.
- Eitjes van de bedwants, deze zijn zeer klein (1mm groot) en wit.
- Vervellingen van de verschillende stadia van de bedwants.
- Levende bedwantsen.
- Bruin/rode vlekken op de lakens of de matrassen veroorzaakt door geplette bedwantsen, bloedvlekjes of opgedroogd bloed.
Bedwantsen hebben stinkklieren. Hun karakteristieke geur (zoete amandelgeur) kan je samen met een bloedgeur bespeuren als ze in grote aantallen aanwezig zijn in een ruimte. Probeer te voorkomen dat eventueel aanwezige bedwantsen in uw reisbagage komen:
- Sluit uw koffer of steek uw reisgoed in een gesloten plastic zak.
- Gebruik een bagagerek. Als geen bagagerek aanwezig is, leg uw bagage niet nabij meubelen. Zet de bagage best op een glad oppervlak, bv. in het bad.
Denk je dat bedwantsen zijn meegereisd?
- Controleer je bagage bij thuiskomst buiten op een wit laken of in het bad.
- Controleer elektronica, zoals mobiele telefoons.
Normen en wetgevend kader
Bedwantsen kunnen een ware plaag vormen voor je welzijn, maar vormen geen risico voor de volksgezondheid. Daarom staat de bedwants niet vermeld in het Binnenmilieubesluit.
Aangezien bedwantsen aanzienlijke hinder en ook burenhinder kunnen veroorzaken, valt de bedwantsenproblematiek onder de bevoegdheid van het lokaal bestuur op basis van Artikel 135 Nieuwe Gemeentewet (optreden bij acuut gevaar). Bij grootschalige problematieken kan de medisch milieukundige het lokaal bestuur ondersteunen op het vlak van risicocommunicatie.
Meer weten?
Neem contact op met de medisch milieukundige van het Logo van je regio.
Referenties
- Amerikaans Agentschap ter bescherming van mens en milieu (United States Environmental protection agency (EPA))
- www.cdc.gov/bedbugs/about/index.html#:~:text=Bed%20bug%20bites%20can%20cause,(to%20prevent%20secondary%20infections).
- Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). www.rivm.nl/bedwantsen
- Rochette F. 2007. Gestoken of gebeten? Medisch belangrijke insecten, mijten, teken en spinnen in West-Europa
- Tilborghs G. et al. 2009. Wonen & Gezondheid 4de ed. Brussel: Chris Vander Auwera
- Vlaamse Gezondheidsinspectie. 2004. Ongedierte – Wantsen
- https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/107363/E91435.pdf;jsessionid=DB747D5CCACA61ADD698B1EDA7B4C1E3?sequence=1