FAQ

Zowel in als rond de school kan jouw leerling bij verschillende personen en instanties terecht.

Op school is de eerste stap om de leerlingbegeleider of zorgleraar aan te spreken. Wil de leerling met niemand op school spreken? Moedig hem of haar dan aan om zich rechtstreeks tot het CLB te wenden. Het CLB kan zelf voor begeleiding zorgen of - afhankelijk van de nood - doorverwijzen naar andere organisaties of personen. Die kunnen dan een specifiek traject lopen met de leerlingen. Denk bijvoorbeeld aan GroepINTRO. Bij een noodkreet kan het CLB snel doorverwijzen naar een Centrum voor Geestelijke Gezondheid (CGG) in de buurt.

Soms staan leerlingen weigerachtig tegenover hulp van de school of het CLB. Is dit het geval? Wijs hen dan de weg naar initiatieven buiten de schoolmuren, zoals hun huisarts, Awel of het JAC. Een volledige lijst van organisaties waar leerlingen bij terecht kunnen vind je hier.

Tip: verspreid deze lijst ook op school (vb. via Smartschool), aangevuld met heel concrete informatie over bij wie leerlingen op school/in het CLB terecht kunnen.

Je toont je betrokkenheid door te blijven informeren naar hoe het met de leerling gaat, ook als andere(n) de situatie opvolgen.

Ouders betrekken bij de mentale gezondheid van hun kinderen is belangrijk, want zij hebben het ouderlijk gezag en dragen de verantwoordelijkheid. Als een leerling je in vertrouwen neemt, kan je het gesprek zelf voeren, of een zorgleerkracht of leerlingenbegeleider inschakelen. Het is van belang om een luisterend oor te bieden, en vanuit je bezorgdheid te spreken. Ga na wat er precies aan de hand is luister naar wat de leerling precies wil.

Geef daarna aan welke stappen je wil ondernemen: met wie wil de leerling welke informatie precies delen? Geef hem of haar de mogelijkheid om zelf een beslissing te nemen. Maak samen concrete afspraken over wat er precies moet gebeuren, wie de ouders zal aanspreken over de situatie en wanneer. Geef aan dat je dit doet uit bezorgdheid en vraag steeds of de leerling zich kan vinden in de gemaakte afspraken. Als hij of zij het voorstel niet accepteert, zijn er verschillende manieren om hiermee om te gaan. De infosheet van de VAD helpt je verder op weg.

Meld dit bij de zorgstructuren op jouw school (leerlingbegeleider, zorgleraar, ...) en vraag, als jij het gesprek aangaat en dit wil, extra hulp bij het gesprek met de ouder(s) of voogd.

Ter info: je hebt als leraar geen beroepsgeheim (zoals het CLB), maar je hebt wel discretieplicht. Vertel dus enkel relevante informatie door waarvan je vermoedt dat dit je leerling verder kan helpen. Meer info hierover vind je in de factsheet VAD, bij Klasse en Onderwijs Vlaanderen.

Soms zijn je leerlingen even het noorden kwijt en weten ze niet meer wat wel of niet kan om zichzelf en anderen te wapenen tegen het virus. Ze hebben het onprettige gevoel dat ze de controle verliezen. Angst en stress zijn in deze situatie helemaal niet abnormaal. Veranderende maatregelen en wisselende informatie dragen sterk bij tot deze stress.

In die stresscontext kan jij als leerkracht het verschil maken door structuur en stabiliteit te bieden. Je leerlingen hebben nu meer dan ooit nood aan een houvast. Informeer je daarom goed over het virus en de maatregelen, zodat jij hen kan gidsen doorheen hun dilemma's en moeilijke vragen. Dat hoeft niet vluchtig tussendoor te gebeuren: neem je tijd om (samen) het antwoord te zoeken als je twijfelt.

Maak daarnaast ook moeilijkere gevoelens bespreekbaar in de klas (bijv. met #hetgesprekdatertoedoet (SO) of met #watzegtjegevoel (BaO)) en zet in op positieve ervaringen (bijv. door te koesteren in de klas (BaO+SO)).

Meer tips over omgaan met stress en angst door corona lees je in een interview met klinisch psycholoog Leentje Vervoort (UGent).

De manier waarop leerlingen over zichzelf spreken, zegt veel over hoe ze naar zichzelf kijken. Moedig de leerling daarom aan om een nieuw soort taal over zichzelf te hanteren. We noemen dat groeitaal.

Groeitaal gaat over het toelaten van fouten, het zien van (groei)kansen en mogelijkheden in plaats van het gevoel gefaald te hebben en het geloven in je kunnen. Lees er hier meer over.

Ongetwijfeld heeft je leerling ook meer talenten dan hij/zij denkt. Jullie kunnen samen op zoek gaan naar wat die talenten zijn én bekijken hoe jullie deze kunnen inzetten (in de klas). Benoem en bekrachtig deze, zodat de leerling dit zelf overneemt (bijv. met #sterkepuntenjoggen (BaO), #groeitaalslinger (BaO), #happertjegroeikracht(BaO), #superman/woman (SO), #happycode (SO) of #kwaliteitenspel (SO)). Deze oefeningen kunnen versterkt worden door de leerling in kwestie zijn/haar talenten te laten bevragen bij een vriend(in) of klasgenoot.

’t Is nooit leuk om de boodschap te moeten geven dat de leerlingen een klasgenoot een tijdje niet meer zullen zien. Toch is het erg belangrijk om dit gesprek tijdig en open te voeren, mits je toestemming hebt van de leerling in kwestie. Bespreek het daarom zeker eerst met die leerling. Hoe wil hij of zij dat je het vertelt? Wat geef je wel of niet mee?

Je hoeft er niet te veel doekjes om te winden of al te voorzichtig taalgebruik te hanteren. Op deze manier normaliseer je het gegeven. Als je met de afwezige leerling hebt afgesproken dat je bepaalde termen (of diagnoses) mag gebruiken, dan kan je dat zeker doen. Breng een helder en coherent verhaal, zodat er minder kans ontstaat op vreemde interpretaties in de wandelgangen of op de speelplaats. Pas je taalgebruik aan, afhankelijk van de klas, en schakel bij complexe problemen de CLB-medewerker, een specialist, de ouders … in. Meer informatie over dit thema vind je bij Klasse.

Deze boodschap kan wel wat teweegbrengen bij de leerlingen. Voorzie zeker tijd voor vragen en wijd eventueel een les aan psychische problemen. Het lespakket van Te Gek?! kan hier zeker van pas komen.

Een gesprek voeren hoeft niet altijd met de hele klas. Soms is het nodig om de leerlingen in kleinere groepjes te laten voorbereiden, vooraleer iets in grote groep wordt besproken. Gericht werkvormen inzetten kan helpen om meer structuur en veiligheid te brengen in een gesprek. Active reviewing bundelt een aantal actieve methodieken om samen te reflecteren op een gebeurtenis. De Vlaamse scholierenkoepel bundelt handige manieren om te vergaderen. Het werken met rollen is er slechts eentje van. Democratische dialoog biedt handvatten om het te hebben over controversiële onderwerpen.

Geef verder aan de jongeren mee waar ze terecht kunnen voor een babbel of doorverwijzing. Meer info is te vinden in het lessenpakket Take of, een initiatief van Steunpunt Geestelijke Gezondheid, Kenniscentrum Eetexpert.vzw en Cera.

In samenwerking met KdG

In de communicatie geldt: storingen hebben voorrang. Een onrustige groep zal niet kunnen leren. Geef aan: ‘Ik neem 10 minuten van de klastijd om het hierover te hebben, daarna verwacht ik jullie volle aandacht.’ In deze school in Rotterdam zocht men naar een manier om de overgang van 'straat' naar 'school' beter te kunnen maken: men startte met een kringmoment bij de klastitularis om de leerlingen even te laten ventileren. Zoiets kan je niet alleen: verdeel de taken en zoek naar geschikte gespreksmethodieken.

In samenwerking met KdG

Als je leerling graag het gesprek aangaat, kan je op een aantal zaken letten.

• Zorg dat je tijd maakt voor een gesprek. Heb je binnen 5 minuten een andere les of een afspraak? Kijk dan even met je leerling wanneer jullie allebei rustig de tijd hebben om te praten.
• Wees nieuwsgierig: stel veel vragen en check regelmatig of je alles goed begrijpt. Zo ga je niet zelf invullen wat je eigenlijk niet weet.
• Knik, en laat af en toe gerust een stilte vallen. Zo toon je je aandacht, en geef je hem/ haar de gelegenheid om zelf naar de nodige woorden te zoeken.
• Ga niet te snel: luister eerst rustig naar het verhaal en probeer het niet te snel op te lossen. Spreken is zilver, luisteren is goud!

Meer info en tips kan je vinden op de pagina Toon dat je er bent, bij Awel en in de podcast Luister.

In samenwerking met Awel

Allereerst: heel chique dat je opmerkt dat jouw collega niet goed in zijn/haar vel zit! Dat is al een eerste - niet zo evidente - stap.

Maar wat nu? Ga over tot actie: laat merken dat je om je collega geeft en spreek hem/haar aan. Daar doe je zelden iets mis mee.

Voor sommigen voelt zo'n gesprek heel natuurlijk aan, terwijl dit voor anderen onwennig lijkt. Als je op zoek bent naar handvatten en tips voor dat gesprek, dan bieden de video's en stellingen van Dezorgsamen je een houvast. Neem zeker een kijkje. De Houvast-app van het Rode Kruis biedt eerste hulp bij psychische problemen: welke signalen kan je herkennen? Hoe ga je het gesprek aan? Via de app krijg je actiegerichte tips en bouw je aan je zelfvertrouwen om anderen te helpen die het psychisch moeilijk hebben.

Als het niet goed voelen van jouw collega te maken heeft met de werksituatie (stress, ongewenst gedrag, …) moedig je hem of haar best aan om hulp en/of ondersteuning te vragen op school. Iedere school is immers wettelijk verplicht om preventieve maatregelen te nemen tegen psychosociale risico’s zoals geweld, stress of pesterijen. Er bestaat ook een overzicht van wie in je onderwijsinstelling op de een of andere manier voor welzijn op het werk zorgt.

Wenst de collega bovenstaande stap niet te zetten, dan kan hij of zij gebruikmaken van specifieke procedures. Meer informatie over deze procedures vind je hier. 

In het arbeidsreglement vind je concrete informatie over het preventieve beleid van jouw school.

Je hoeft niet te goochelen met moeilijke woorden om het over dit onderwerp te hebben. Ga voor termen waar alle leerlingen zich onmiddellijk iets bij kunnen voorstellen, zoals 'je goed voelen' of 'gelukkig zijn'.

We weten dat kinderen en jongeren de term 'mentale gezondheid' vaak linken aan 'mentale problemen' (bv. stress, angststoornis, depressie), terwijl dit slechts één kant van het verhaal is. Lees er meer over in de onderbouwingstekst van de geluksdriehoek.

Mentale gezondheid gaat ook over hoe je je voelt - los van een probleem of stoornis: je mentaal welbevinden. Maar ... deze term is nogal vaag en spreekt minder tot de verbeelding van de leerlingen. Daarom spreek je beter over 'geluk' of 'je goed voelen'. Want die roepen spontaan gedachten en gevoelens op.

PS: Om diezelfde reden spreken we ook niet over de ‘mentaal welbevindendriehoek’, maar wel over de geluksdriehoek ;)

Wat goed dat je dit gezien hebt en actie wil ondernemen.

De leerlingen leren om verschillende sociale rollen op te nemen. Het is niet eenvoudig om te leren omgaan met de verwachtingen die aan deze verschillende sociale rollen gekoppeld zijn. Soms lukt het even allemaal niet, of lopen leerlingen vast. Een opeenstapeling van stresserende gebeurtenissen kan ervoor zorgen dat ze er minder goed mee kunnen omgaan. Ook tegenslagen (niet slagen op een test, gescheiden ouders … ) kunnen ervoor zorgen dat leerlingen door elkaar geschud worden. Ook dit heeft een invloed op de veerkracht en het geluk van leerlingen. Maar dat is oké.

De oranje bol bevat al de tegenslagen die leerlingen meedragen en hen uit balans kunnen brengen. Laat leerlingen weten dat deze er is en mag zijn, maar dat ze er ook mee kunnen leren omgaan.

Er zijn tal van kleine en grote methodieken en informatiefiches ontwikkeld. Deze helpen je op weg om je leerlingen te ondersteunen bij het ontwikkelen van meer veerkracht. Informatie over de oranje bol kan je hier terugvinden. Hier vind je een overzicht van online methodieken en materialen van Gezond Leven en partners. Je vindt er ook meer informatie over de Happy Snacks, een kaartenspel dat je op weg helpt om je leerlingen te ondersteunen om zich gelukkiger te voelen in de klas.

Dat jouw leerlingen het moeilijk hebben om gemotiveerd te blijven is niet ongewoon. Motivatie is geen onuitputbare bron, maar moet regelmatig gevoed worden. Iedereen heeft de volgende 3 psychologische behoeften: de behoefte aan autonomie (“ik sta aan het roer”), competentie (“ik kan dit”) en verbondenheid (“ik word gewaardeerd, ik sta niet alleen”). Als aan deze 3 behoeften voldaan is, voelen mensen (dus ook leerlingen) zich beter in hun vel, verwerken ze nieuwe leerstof diepgaander en ontstaat een meer duurzame motivatie.

Door de coronamaatregelen staan die behoeften echter al lang onder druk: er werden allerlei regels opgelegd van bovenaf (bv. thuisonderwijs, mondmasker dragen) die vaak als controlerend aanvoelden en waarin leerlingen weinig tot geen inspraak hadden (autonomie onder druk). Ook was er minder ‘echt’ contact tussen leerlingen (en leerkrachten), waardoor het groepsgevoel, de team spirit ook op een laag pitje kwam te staan (verbondenheid onder druk). Tenslotte kan het zijn dat bepaalde leerlingen het moeilijk hadden met zich aan te passen aan de nieuwe situatie, de leerstof van thuis uit moeilijker verwerkt kregen of geen geschikte ruimte hadden om huiswerk te maken (competentie onder druk).

Motivatie terug een boost geven kan door in te zetten op deze 3 basisbehoeften. Begin door te erkennen dat de coronaperiode een zeer uitdagende periode is en dat het zeker te begrijpen is dat leerlingen het moeilijk hebben. Je kan het gevoel van autonomie versterken door leerlingen een stukje inspraak te geven in hoe bepaalde zaken verlopen (bv. de aanpak van de online les). Verbondenheid vergroten kan door groepsgesprekken te houden, teambuildingoefeningen in te zetten, samen toe te werken naar een gezamenlijk doel of door leerlingen elkaar te laten helpen. Ten slotte kan het gevoel van competentie vergroot worden door te focussen op die stukjes die wel lukken, door geleverde inspanningen en verwezenlijkingen te erkennen.

Stress maakt je niet onmiddellijk een slechte leerkracht. Het maakt je een leerkracht met stress.

Het klopt wél dat je je volledige potentieel niet kan bereiken wanneer je onder zware stress staat. Vergelijk het met een computer die heel wat tabbladen heeft openstaan. Dan functioneert je computer niet meer naar behoren. Dit zegt niks over je computer zelf, wel over het feit dat je eerst enkele tabbladen moet sluiten vooraleer je verder kan.

Jouw lijf werkt net op dezelfde manier.

Daarom is het belangrijk om aandacht te hebben voor je stressoren en op zoek te gaan naar wat je ermee kan doen. Neem een kijkje op de pagina rond stress op geluksdriehoek.be voor meer tips, verhalen en tools.

Met andere woorden: negeer je eigen noden niet langer. Zelfzorg is heel belangrijk en zorgt ervoor dat jij als mens én als leerkracht kunt floreren.

Kwetsende opmerkingen van leerlingen kunnen je diep raken. Deze kunnen je net als andere kleine of grote gebeurtenissen uit balans brengen. En dat is oké. Neem deze opmerkingen niet persoonlijk, maar neem er afstand van.

De mate waarin deze opmerkingen je uit balans brengen, hangt af van hoe veerkrachtig je bent. Maar gelukkig zijn er heel wat manieren om je veerkracht te verhogen. Er zijn zelfs strategieën voor. Op deze pagina ontdek je enkele eerstehulptips bij stress- en emotiemomenten.

Het is erg goed dat een leerling naar je toekomt en je in vertrouwen neemt. Het is verstandig dat de leerling met een probleem naar iemand toestapt en dat verdient een compliment. Wat heb je te bieden? Emotionele steun, een luisterend oor. Zich gehoord en begrepen voelen werkt op zich al stressverlagend. Praktische steun en informatie kunnen helpen bij een praktisch probleem met schoolwerk of omgang met andere leerlingen. Bij normatieve steun, geef je op een empathische manier een gedragsnorm aan. Bijvoorbeeld: een leerling heeft een woede-uitbarsting, je nodigt hem of haar uit om op een rustige manier zijn of haar frustraties te uiten. Zoek uit wie de leerling ondersteunt en stimuleer de leerling om het gesprek met deze vertrouwenspersoon aan te gaan.

Beloof geen geheimhouding aan de leerling, maar zeg dat je niet zal handelen zonder vooraf met hem of haar te overleggen. Tips voor leerkrachten over het omgaan met vertrouwelijke informatie zijn te vinden in een factsheet van de VAD (Vlaams expertisecentrum alcohol en andere drugs). De zorgcoördinator of de schoolinterne leerlingenbegeleider kunnen voor jou ook een klankbord zijn. Heb je het gevoel dat het probleem méér nodig heeft dan jouw sociale steun? Hebben de gesprekken niet het gewenste resultaat? Is het onderwerp dermate ernstig of complex? Heeft de leerling donkere gedachten of stelt deze roekeloos gedrag? Volg de afspraken binnen de school (als deze er zijn) en leg dit voor op het teamoverleg of bij de leerlingbegeleider. Dan kan er alsnog beslist worden om het CLB mee in te schakelen.

In samenwerking met VWVJ

Een goed begin is (meer) dan het halve werk. Wie in de eerste weken van het schooljaar aandacht besteedt aan positieve groepsvorming, kan daar een heel jaar lang op verder bouwen. Zet in het begin van het nieuwe schooljaar in op volgende acties: een positieve kennismaking, samen afspraken maken, voorbeeldgedrag tonen, coöperatieve werkvormen en sociale vaardigheden aanleren. Neem hier voldoende tijd voor. Een goede opstart zorgt ervoor dat je later minder brandjes zal moeten blussen! Meer info en werkvormen vind je bij de Oriëntatiefase bij Tip 4 Aandacht geven aan groepsdynamiek. Ook het ‘Vlaams Netwerk Kies Kleur tegen Pesten’ ondersteunt je hierin met de ‘Gouden Weken’

In samenwerking met KdG

Het gedrag van de leerlingen in je klasgroep wordt vaak uitgelokt door één van volgende onderliggende maar krachtige groepsnoden: erbij horen, invloed hebben of affectie geven/ontvangen. Welke nood op dit moment het meest leeft, kan je opmerken door goed te kijken of luisteren naar een aantal signalen: Hoe is de groep gestructureerd? Hoe gaan de leerlingen met jou in interactie? Waarover spreken de leerlingen? Bij de tip 'Heb aandacht voor de groepsdynamiek' gaan we hier uitvoerig op in.

In samenwerking met KdG

Kliekjesvorming is een normale fase in de groepsvorming. Dit is typisch voor de invloedsfase. Je hoeft dit dan ook niet angstvallig tegen te houden. Forceren verergert de situatie meestal. Zolang de leerlingen aanvoelen dat de grote groep nog niet voldoende veiligheid biedt en hun belangen nog niet behartigt, zoeken ze dit op in kleinere groepen die strijden om invloed. Help leerlingen om verschillen (in mening, waarden, ...) op een respectvolle manier bespreekbaar te maken. En nodig leerlingen uit om op een leuke manier in interactie te gaan met leerlingen buiten hun kliek. Info over de rol die je kan spelen en werkvormen die je kan toepassen vind je onder 'Heb aandacht voor de groepsdynamiek’ en de invloedfase.

In samenwerking met KdG

Pesten is een vorm van grensoverschrijdend gedrag. Binnen de groepsdynamica spreekt men van zondebokken in een negatief georiënteerde klas. De zondebok is de bliksemafleider van de frustraties en spanningen die in de klasgroep leven, over het slecht functioneren van de groep of een slechte relatie met de leerkracht. Pesten is hier ook de beste garantie om zelf niet gepest te worden. Bevrijd je de zondebok uit de groep, dan zal er automatisch een nieuwe zondebok gezocht worden. Het is dus een structureel probleem waar je in de eerste plaats preventief mee aan de slag moet gaan. Een negatieve groepsvorming ombuigen is namelijk veel moeilijker. Meer info vind je bij de tip ‘Heb aandacht voor de groepsdynamiek’.

De school werkt het best een sterk plan uit om pesten te voorkomen en aan te pakken. Het ‘Vlaams Netwerk Kies Kleur tegen Pesten’ ondersteunt de school via de bouwstenen van een goed antipestbeleid. Daarnaast wijzen ze op het belang van de ‘Gouden Weken’ in het begin van het schooljaar. Want een goed begin is (meer dan) het halve werk.

Als leerkracht speel je een belangrijke rol bij het voorkomen van grensoverschrijdend gedrag, signalen op te vangen en het aan te pakken in de klas. Op de website van Onderwijs Vlaanderen vind je een overzicht van tips, interessante websites en extra informatie over dit thema. Op de website van Kies Kleur tegen Pesten vind je meer informatie, werkfiches en tips rond het thema.

In samenwerking met KdG

Door goed te kijken en te luisteren naar een aantal signalen in het groepsproces krijg je meer inzicht in wat er echt leeft in de groep. Op basis van deze groepsnoden kan je doelgericht enkele werkvormen en een bepaalde rol als leerkracht inzetten. Preventief tijd en aandacht geven aan positieve groepsvorming voorkomt heel wat problemen en bespaart je veel tijd voor je vakinhoud. Hier gaan we uitgebreid op in bij de tip 'Heb aandacht voor groepsdynamiek'.

Bij een groep die negatieve normen en omgangsvormen heeft ontwikkeld, is het tij moeilijker te keren. Denk bijvoorbeeld aan de queen bee die de rest van de groep domineert. Dit pak je het best samen met enkele collega’s aan: in de tip 'Doe het niet alleen' gaan we hier uitgebreid op in. Niet iedereen moet alles doen. Maak afspraken, verdeel de taken en deel jullie ervaringen. Bij welke leerkracht loopt het wel goed in de groep? Waar kan dat aan liggen? Welke coöperatieve werkvormen hebben succes? Boeiende literatuur over opstandig gedrag bij jongeren vind je hier.

In samenwerking met KdG

Stel jezelf de vraag wat de reden kan zijn dat die leerlingen stiller zijn. Is de grote klasgroep nog te onveilig om iets te vertellen of om aangesproken te worden? Heeft de leerling meer bedenktijd nodig dan andere leerlingen? Kan de leerling hier wel zijn talent of interesse tonen? Vindt de leerling geen aansluiting met de andere leerlingen van de klas? Of schreeuwen ze gewoon minder om aandacht dan de andere leerlingen?

De beweegreden geeft je een aanduiding van wat je eraan kan doen. Werkvormen waarbij je bewust omgaat met groepsindeling, meer bedenktijd geeft of leerlingen stimuleert om op een leuke manier met elkaar in interactie te gaan rond de leerstof, of werkvormen waarbij leerlingen op verschillende manieren betrokken worden, vind je onder de tip 'Heb aandacht voor de groepsdynamiek'. Vraag het ook eens aan je collega’s: merken zij hetzelfde gedrag op? Hoe gaan zij ermee om?

In samenwerking met KdG

Je kan maar pas je kwetsbare zelf zijn en over je emoties praten als je je veilig voelt in je klasgroep. Die veiligheid wordt stelselmatig opgebouwd doorheen het proces van positieve groepsvorming. Zolang echter groepsthema’s als ‘erbij horen’ en ‘invloed hebben’ onvoldoende aan bod zijn gekomen, is praten over gevoelens nog te onveilig. Leerlingen zullen het onderwerp dan weglachen of afdoen als belachelijk. Daarnaast kan ook de norm gegroeid zijn dat spreken over gevoelens getuigt van zwakte of kwetsbaarheid. Niemand wil kwetsbaar overkomen in een onveilige of negatieve groep. Meer info over positieve groepsvorming lees je bij de tip 'Heb aandacht voor de groepsdynamiek'.

Er zijn verschillende manieren om hiermee om te gaan. Je kan bijvoorbeeld differentiëren in groepsgrootte. Meestal geldt: hoe kleiner en bekender de subgroep, hoe veiliger om persoonlijke zaken te bespreken. Je kan ook opstarten met een relevant en ‘veilig’ gespreksonderwerp als opstap om het over eigen gedrag, gevoelens en beweegredenen te hebben. Denk aan slaaphygiëne, de impact van energiedranken, …. Educatieve spelen zoals het talentenspel bieden taal en een speelse context om het over gedrag en gevoelens te hebben. Bij De Aanstokerij vind je nog meer educatieve spelen. Daarnaast heb je ook 'stoere' actieve werkvormen zoals Rots en water en ervaringsgerichte samenwerkingsopdrachten die respectievelijk verdedigingssport en/of avontuur als opstap gebruiken om het te hebben over kwetsbare en persoonlijke zaken.

In samenwerking met KdG