Geluk in de klas: zo doet VBS ’t Klavertje het

Met het jaarthema ’Geluk in ’t Klavertje, geluk in de klas’ gaat de vrije basisschool uit Noorderwijk voluit voor het mentaal welbevinden van hun leerlingen. “Ik heb samen met een collega de vorming van Gezond Leven over geluk in de klas gevolgd en dat bleek gesneden koek voor ons”, vertelt zorgcoördinator Riet Verwimp. “Ons jaarthema wordt altijd met het hele team besproken en als er een consensus is, werk ik een stappenplan uit. Op die manier wordt het door iedereen gedragen en is de kans dat de leerkrachten er ook effectief mee aan de slag gaan, veel groter.”

Lijst met maandpuntjes

Hoe leerkrachten het jaarthema invullen, mogen ze zelf beslissen. “En als ze het even niet weten, helpen ze elkaar. Of kunnen ze bij mij terecht”, zegt Riet. “Ik maak een lijst met maandpuntjes en activiteiten waar ze uit kunnen kiezen. En daarvoor heb ik dit keer de website van Gezond Leven gebruikt. We hebben ook een Happy Snacks-box besteld. Daar was ik zeer aangenaam door verrast: die materialen zijn écht knap. De supermooie vlaggetjes van de groeitaalslinger hangen in verschillende klassen en de tips die erop staan, worden in de les besproken. Zo leren de kinderen positief naar zichzelf kijken, hun eigen sterktes te waarderen en in te zetten op hun eigen groeikracht. Dat is zo waardevol.”

Geïntegreerd in de lessen

Om hen daarbij te helpen laat juf Gerd haar leerlingen ook spelenderwijs kennismaken met de geluksdriehoek. “Dat doen we aan de hand van de maandpuntjes van Riet”, vertelt ze. “Maandpuntjes zijn bijvoorbeeld ‘we vinden steun bij elkaar’, ‘we betekenen iets voor anderen’, ‘we geloven in onszelf’ of ‘we gaan voor onze doelen’. We proberen het thema geluk altijd in onze lessen te integreren, we zien het niet als iets apart. Als we bij godsdienst bijvoorbeeld rond liefde en vriendschap werken, proberen we daar ook geluk in te puzzelen. Want uiteindelijk hangt dat allemaal samen.”

Gelukssymbool

Maar er is ook ruimte voor meer ludieke acties. Gerd: “In het begin van het jaar maken we een verjaardagskalender met verwijzingen naar ons jaarthema. Dit schooljaar heeft elke leerling daarop een gepersonaliseerde emoji. Ook de kalender die de ouderraad verkoopt, staat helemaal in het teken van geluk. Elke klas werd daarvoor met een bepaald gelukssymbool gefotografeerd, zoals een lieveheersbeestje of wensput. In het zesde leerjaar hebben we allemaal klavertjes geknutseld.”

Gesprekken met ouders

De ouders worden aan het begin van het schooljaar op de hoogte gebracht van het jaarthema via de schoolbrochure. Het actiepunt staat elke maand op een groot bord in de vorm van een klavertje vier en wordt nog eens extra uitgelegd in de nieuwsbrief. “In het algemeen krijgen we daar niet zoveel reactie op”, zegt zorgcoördinator Riet. “Maar we gebruiken de maandpunten wel in gesprekken met ouders. Als ouders zeggen dat hun kind niet in zichzelf gelooft, of dat het gepest wordt, dan kunnen wij hen tonen hoe we daar precies mee aan de slag gaan en hoe we bijvoorbeeld rond dat zelfvertrouwen en die verbinding werken. De materialen die we hiervoor gebruiken, zijn ook zeer zichtbaar in de klassen. Zo hebben we een leeshoek met fiches waarop kinderen kunnen schrijven bij wie ze zich goed voelen. Het is belangrijk dat de school en de ouders wat dat betreft op dezelfde golflengte zitten.”

Krachtstenen voor de toetsen

Als kers op de taart deed de klas van juf Gerd ook mee aan Expeditie Geluk. “En dat was een groot succes. Iedereen ging daarin op, het spelelement is heel fijn”, zegt ze. “De opdracht met de krachtstenen hebben we bijvoorbeeld gedaan vlak voor de toetsenperiode. En dat was ideaal om hen motiverende boodschappen aan elkaar te laten geven. De krachtstenen zetten de leerlingen aan het denken over woorden en gebaren die anderen helpen om door te zetten. Ook de opdracht waarbij ze een zin moesten door fluisteren, hebben we geprobeerd. Maar die vonden ze moeilijk. Daarom zijn we op zoek gegaan naar tips om actief te leren luisteren naar elkaar en dan ging het een stuk beter. En dát zijn de dingen die ze achteraf meenemen. Net zoals het feit dat je tijdens de expeditie moet samenwerken. Ze hebben geleerd om er samen als klas voor te gaan.”

Veel verbinding

“Verbondenheid is een belangrijk doel van de school en een gezamenlijk jaarthema komt hieraan tegemoet”, vult Riet aan. “Het sluit ook aan bij ons opvoedingsbeleid. We vinden het belangrijk om hen te leren hoe zelf aan de slag kunnen gaan met hun mentaal welbevinden en hun geluk. Ze moeten immers eerst weten hoe ze met zichzelf omgaan om gelukkig te zijn. Pas dan kunnen ze gelukkig zijn met anderen. Maar ze horen ook te beseffen dat niet alles vanzelf gaat, dat het leven soms ook moeilijkheden kent. Ook dat moeten we bespreekbaar maken, ook daar moeten we hen een taal voor geven.”

“Door te werken rond geluk leren kinderen zichzelf beter kennen en zichzelf beter aanvoelen”, aldus juf Gerd nog. “Ze leren hoe ze een slecht gevoel een plaats kunnen geven. En als onze kinderen het toch eventjes moeilijk hebben, kunnen ze altijd terecht bij zorgcoördinator Riet. Daar kunnen ze hun verhaal kwijt. Zo iemand is goud waard. Riet is óns geluk.” (lacht)