Waterpijp of shisha
Waterpijp of sisha is een meer exotische manier van tabak roken. Het gebruik is overgewaaid naar België uit landen zoals India, Saudi-Arabië, Egypte en Libanon waar dat al eeuwenlang gebeurt. In België is shisha vooral populair bij jongeren. Hoewel je in het straatbeeld nog shishabars of -lounges ziet, is de waterpijp helemaal niet ongevaarlijk. Integendeel.
Waterpijp: wat is het?
De waterpijp (shisha, hookah …) is een instrument waarmee je waterpijptabak of kruidenmengels kan roken. De waterpijp bestaat uit:
- Tabakskommetje: het rookwaar (tabak, kruidenmengels, aromatische stoomstenen) wordt in een tabakskommetje gelegd. Hierover wordt aluminiumfolie geplaatst en daarboven wordt een verhittingsbron geplaatst (een kooltje).
- Slang en mondstuk: door aan het mondstuk van de slang te zuigen, wordt er lucht in het tabakskommetje getrokken. De hitte van het kooltje wordt door het tabakskommetje getrokken. Tabak wordt daardoor alleen verhit en niet verbrand. Dit doet rook ontstaan.
- Pijp en waterreservoir: de rook die ontstaat door aan de slang te lurken wordt via de pijp en het waterreservoir gezogen en komt in de mond en longen terecht. Doordat het water de rook verkoelt, wordt er een zachte en koude rook geïnhaleerd. Hierdoor is het mogelijk meer rook in te ademen en langere en diepere trekjes te nemen.
Een waterpijp is verkrijgbaar in verschillende soorten en maten. Sommige waterpijpen hebben bijvoorbeeld één mondstuk, waar anderen er meerdere hebben. Het hierboven beschreven principe geeft de algemene werking van een waterpijp weer.
Een waterpijpsessie duurt tussen de 20 à 80 minuten.
Waar komt de waterpijp vandaan?
De waterpijp komt oorspronkelijk uit India en wordt al eeuwenlang gebruikt. Ongeveer 700 jaar geleden verspreidde het gebruik zich via Perzië naar het Midden-Oosten. Eerst waren het vooral mannen die waterpijp rookten. De tabak die zij rookten bevatte nog geen smaken en zorgde voor irritatie aan de keel.
Pas rond 1990 ontwikkelden fabrikanten uit het Midden-Oosten waterpijptabak met een smaakje. Dat heeft de verspreiding van waterpijpgebruik de laatste tientallen jaren versneld. De fabrikanten mengen tabaksbladeren met glycerine, honing, stroop en andere aromatische smaken. Hierdoor ontstond ‘melasse’, wat ‘witte honing’ betekent in het Arabisch. Melasse produceert rook wanneer ze wordt verhit en kan verschillende smaken hebben. Ze is ook zachter voor de keel.
De fabrikanten maakten het dus aantrekkelijker om de waterpijp te roken. Door de industrialisering en commercialisering, het vergroten van de beschikbaarheid en het produceren van verschillende smaken, ontstond vooral bij jongeren een toename in waterpijpgebruik. Het toevoegen van smaakjes is een techniek die de tabaksfabrikanten en e-sigaretfabrikanten ook gebruiken om hun goedje aantrekkelijker te maken. Lees meer over de additieven in sigaretten en e-sigaretten.
Beter of slechter dan sigaretten?
Het roken van tabak via een waterpijp is nog schadelijker dan het roken van de sigaret. Ook als je in gedachten houdt dat waterpijpgebruikers eerder af en toe waterpijp gebruiken terwijl sigaretten vaak dagelijks worden gerookt. Want je mag niet vergeten dat één waterpijpsessie (20-80 minuten) gemiddeld veel langer duurt dan het roken van een sigaret.
Doordat het water de rook afkoelt en zachter maakt, kan de waterpijpgebruiker een grotere hoeveelheid rook verwerken. De waterpijpgebruiker neem langere en diepere trekjes waardoor hij/zij de schadelijke stoffen dieper inhaleert. Onderzoek toont aan dat, in vergelijking met één sigaret, tijdens één waterpijpsessie 124 keer meer tabaksrook, 2 keer meer nicotine (bij gebruik van tabak als rookwaar) en 11 keer meer CO (bij verhitting met niet-elektrische kooltjes) wordt geïnhaleerd. Door de verbranding van de kooltjes waarmee de waterpijp verhit wordt, komen ook nog extra kankerverwekkende stoffen en zware metalen (zoals chroom en lood) vrij. Hierdoor hebben waterpijpgebruikers een verhoogde kans op verschillende gezondheidsrisico’s.
En tot slot gaat het mondstuk vaak van mond tot mond. Zo kunnen bacteriën en virussen gemakkelijk worden overgedragen. Waterpijpgebruikers hebben dus kans op infecties en ziektes.
Ook het meeroken van de waterpijp-rook is ongezond, net zoals bij sigarettenrook.
Roken er veel mensen shisha in België/Vlaanderen?
Over het shisha-gebruik in België is weinig bekend. Het is dus moeilijk om na te gaan hoeveel van de rokers effectief ook waterpijp roken. De algemene cijfers over roken en vapen vind je hier.
We weten wel dat shisha in Nederland voornamelijk door jongeren wordt gebruikt als gezellige, sociale activiteit. Wan het wekt nieuwsgierigheid op en de jongeren denken dat het minder schadelijk is dan sigaretten. Wat we ook weten is dat het waterpijpgebruik (en het aandeel shishabars) hoger ligt bij niet-Westerse culturen omdat daar al langer een traditie bestaat met de familie om waterpijp te roken. Binnen deze families wordt waterpijpgebruik van jongeren vaker geaccepteerd, omdat de ouders zelf ook waterpijp roken. Ook wordt het roken van de waterpijp meer geaccepteerd dan het roken van sigaretten.