Op weg naar een bewegingsbeleid
Ontdek de inhoud van de verschillende stappen die je moet zetten om te komen tot een succesvol en duurzaam bewegingsbeleid op maat van je school.
Op zoek naar ondersteuning voor je school?
- Voor deze schoolondersteuning biedt MOEV in samenwerking met Gezond Leven en Sport Vlaanderen 'Sport beweegt je school' aan. ‘Sport beweegt je school’ laat je toe om je bewegingsbeleid in kaart te brengen en te verbeteren met een praktische online toepassing.
- Heb je een duwtje in de rug nodig om je bewegingsbeleid op school uit te werken? Dan helpen de schoolondersteuners van MOEV je graag. Zij komen langs op jouw school om je aanbod te bekijken en suggesties tot dynamische verbeteringen te doen. Heb je interesse? Vraag dan nu je schoolondersteuning aan.
- Op zoek naar meer inspiratie? Neem een kijkje in de inspiratieboxen van ‘Sport beweegt je school’.
Stap 1: Creëer een draagvlak
Je creëert een draagvlak door alle mensen die betrokken zijn bij de school – de directie, het schoolteam, de leerlingen en de ouders – enthousiast te maken voor je bewegingsbeleid en ervoor te zorgen dat ze het ondersteunen en goedkeuren.
Bouwen aan een bewegingsbeleid en vernieuwingen invoeren kan alleen echt slagen als iedereen bereid is om eraan te werken. Een schoolteam dat met veel enthousiasme het bewegingsbeleid mee uitwerkt, steunt en promoot, is de sleutel tot succes.
Het is dus belangrijk dat je zo veel mogelijk mensen overtuigt van het belang van voldoende beweging op school.
Gezond Leven heeft een aantal nuttige materialen om je daarbij te helpen:
- verschillende infographics over de Vlaams gezondheidsaanbevelingen voor voldoende beweging, de voordelen van beweging, vervangboodschappen, correcte houdingen …
- afbeeldingen van de bewegingsdriehoek, het erkende voorlichtingsmodel in Vlaanderen
- basisteksten over de bewegingsdriehoek
- affiches, folders, placemats, steekkaarten, postkaarten, afbeelding op doek van de bewegingsdriehoek (te bestellen in onze webwinkel)
- een filmpje over de bewegingsdriehoek
- e-learning rond de bewegingsdriehoek
- brochures over kracht- en stretchoefeningen
- vormingen (gezond opgroeien, bewegingsdriehoek, actieve kinderopvang …)
Die materialen kun je op verschillende manieren inzetten. Enkele voorbeelden:
- Laat leerkrachten de e-learning doorlopen om de principes van gezond bewegen onder de knie te krijgen.
- Toon het filmpje van de bewegingsdriehoek op een ouderavond of schoolfeest om de ouders mee te krijgen.
- Stimuleer leerkrachten om de infographics te integreren in hun lessen.
- Hang affiches van de bewegingsdriehoek op in de klassen of gangen.
- Laat kleuters de kleurplaat van de bewegingsdriehoek inkleuren en meenemen naar huis.
- Organiseer een opleiding rond gezond bewegen voor jouw naschoolse opvang.
- …
Stap 2: Breng de huidige acties rond beweging op school in kaart
Waarschijnlijk doet je school al activiteiten en acties rond beweging? Die vormen een uitstekende basis voor je bewegingsbeleid. Breng daarom de huidige situatie rond beweging op je school in kaart. Dat kun je op verschillende manieren en met diverse tools doen.
- Vul de gezondheidsmatrix in. Zo krijg je een helder overzicht van alle acties rond beweging die jullie al doen op school én ontdek je snel de leemtes.
- Gebruik de checklist van 'Sport beweegt je school' om de huidige situatie te screenen. Zo kom je stapsgewijs tot een duidelijk beeld van je bewegings- en sportbeleid. Dit kan je online via de website van Sport beweegt je school. Je kan ook hulp inroepen van een schoolondersteuner van MOEV.
- Bekijk het verslag met de resultaten van de preventiepeiling van je school (deel beweging). Zo ontdek je de sterktes en zwaktes van je school.
- Voer een zelfevaluatie uit met de checklist ‘Actief toezicht voor beweging’. Daarmee achterhalen leerkrachten hoe hun manier van toezicht houden de leerlingen stimuleert om meer te bewegen.
Het is belangrijk dat je objectief bent. Een analyse van de beginsituatie is geen controle, maar een sterk hulpmiddel om de kwaliteit van je bewegingsbeleid in kaart te brengen en te verhogen.
Stap 3: Bepaal prioriteiten en doelstellingen
Op basis van de beginsituatie van je school bepaal je de doelstellingen van je bewegingsbeleid. Gebruik daarvoor enkele handige hulpmiddelen.
- De gezondheidsmatrix maakt meteen duidelijk wat er ontbreekt om te komen tot een samenhangend bewegingsbeleid.
- Het verslag van de indicatorenbevraging toont de zwaktes en sterktes van je school. Selecteer de aandachtspunten om doelgericht te werken.
- De checklist van ‘Sport beweegt je school’ helpt je om de belangrijkste werkpunten te ontdekken.
Om je prioriteiten te bepalen, kun je de volgende vragen stellen:
- Wat heb je nodig? Wat zijn de behoeften van je school?
- Wat kun je? Wat zijn de mogelijkheden binnen je school?
- Wat wil je? Wat zijn de wensen van de leerlingen, de ouders en het schoolteam?
Ontdek hoe je prioriteiten vertaalt naar doelstellingen.
Stap 4: Stel een actieplan op
Heb je de beginsituatie in kaart gebracht en je prioriteiten en doelstellingen bepaald? Super! Dan is het tijd om alles tastbaarder te maken en concrete acties voor het bewegingsbeleid op je school te bedenken.
Enkele aandachtspunten als je een actieplan opstelt:
- Ga na of je partners nodig hebt om een actie uit te voeren en houd rekening met hun wensen.
- Plan een gevarieerde mix van activiteiten op de verschillende niveaus van de school (leerling, klas, school en omgeving) en binnen verschillende strategieën (educatie, omgevingsinterventies, afspraken en zorg/begeleiding).
- Zorg voor een mix van acties op korte en langere termijn.
- Probeer ook kwetsbare leerlingen en ouders te bereiken met je acties.
Tip! Een bescheiden maar gedragen actieplan heeft meer kans op succes dan een ambitieus plan dat op weinig steun kan rekenen binnen het team.
De elementen van een actieplan
Een goed en werkbaar actieplan geeft een antwoord op de volgende vragen:
- Wat houdt elke actie in?
- Wie voert welke actie uit en hoe?
- Waar en wanneer vindt een actie plaats?
- Hoe ga je communiceren over een actie?
- Hoe ga je je acties evalueren?
Inspiratie voor je actieplan vind je binnen onze projecten of in de inspiratieboxen van 'Sport beweegt je school'.
Stap 5: Voer je actieplan uit
De volgende stap? Je actieplan in de praktijk brengen. Om dat goed te doen, moet je rekening houden met enkele aandachtspunten:
- Ga stap voor stap te werk en neem voldoende tijd voor elke actie.
- Verzamel alle feedback – positief en negatief – van leerlingen, ouders, begeleiders en externen tijdens de uitvoering van je plan. Die feedback is nuttig om achteraf de actie te evalueren.
- Bepaal op voorhand de kosten en onderzoek de haalbaarheid van elke actie. Zeker bij grote projecten zoals de renovatie van de speelplaats, is een goede budgettering vooraf een absolute voorwaarde.
- Zorg voor een duidelijke taakverdeling zodat elk personeelslid precies weet wat van hem of haar verwacht wordt.
- Stel per actie een verantwoordelijke aan. Deze verantwoordelijke volgt het verloop van de actie op, houdt iedereen op de hoogte, maakt eventueel bijkomende afspraken of signaleert de behoefte aan een andere manier van werken.
- Waak over de motivatie. Het is belangrijk dat het hele team gemotiveerd blijft tijdens de uitvoering van de acties.
Ontdek meer tips voor de uitvoering van een actieplan.
Stap 6: Evalueer en stuur bij
Door je acties te evalueren, ontdek je wat werkt en wat niet werkt. Zo kun je in de toekomst je actieplan en bewegingsbeleid nóg beter aanpakken.
Gebruik de analyse van de beginsituatie als uitgangspunt. Bracht je de beginsituatie in kaart via een checklist? Dan kun je waarschijnlijk hetzelfde instrument gebruiken voor de evaluatie.
Nam je deel aan de indicatorenbevraging? Neem dan de volgende keer opnieuw deel om je evolutie te zien.
‘Sport beweegt je school’ biedt hiervoor de online tool 'Mijn monitoring' aan die gekoppeld is aan de geselecteerde prioriteiten uit stap 2 en 3.
Meer info en ondersteuning nodig bij de evaluatie? Dan helpt Gezond Leven je graag.
Stap 7: Veranker in het schoolbeleid
Het bewegingsbeleid op school mag geen eiland zijn, maar moet echt deel uitmaken van het schoolbeleid. Leg daarom zo veel mogelijk links tussen verschillende thema’s. Zo heeft de bewegingsdriehoek bijvoorbeeld een zusje: de voedingsdriehoek.
Als je acties opzet rond beweging, kun je ook aandacht besteden aan lang stilzitten en voeding door de voedingsdriehoek en de bewegingsdriehoek aan elkaar te linken en actieve werkvormen te gebruiken. Leg bijvoorbeeld ook het verband met mentale gezondheid, want gezonde voeding en beweging hebben een positieve invloed op de geestelijke gezondheid van leerlingen.