Verander je omgeving
Maak kiezen voor beweging gemakkelijk: actief in en om het huis
Kinderen en jongeren bewegen omdat ze het leuk vinden en niet omdat het goed is voor de gezondheid. Ze hebben wel regelmatig een duwtje in de rug nodig van hun ouders die ervoor zorgen dat er genoeg actieve, leerrijke en uitdagende dingen te doen zijn in de omgeving:
Beperk het aantal mediatoestellen
Heb je er soms ook al aan gedacht om alle schermpjes uit je huis te verbannen? Niet echt haalbaar. En ook niet nodig. Televisie, computer, Wii, tablet of smartphone. Het hoort er vandaag de dag bij, en ze hebben voordelen. Televisie kijken en computerspelletjes zijn leuk en kunnen ook leerrijk zijn. Bekijk daarom kritisch welke toestellen (tv’s, pc’s, Nintendo, Playstation …) jullie in huis halen of hebben, wat je er goed aan vindt, welke overbodig zijn, hoeveel je er in huis wil halen, en waar ze staan. Hoe meer ze kunnen kiezen, hoe meer tijd ze aan deze activiteiten spenderen.
Stel je eventueel volgende vragen:
- Als mijn kind al een draagbare Nintendo heeft, moet er dan ook nog een tweede spelconsole in huis komen?
- Waar staan deze toestellen? Kinderen die een tv of computer op de kamer hebben, spenderen meer tijd zittend achter het scherm. Kan mijn kind altijd en overal met de Nintendo spelen, of komt het alleen op bepaalde uren in het weekend en vakanties tevoorschijn? Toestellen die niet in het zicht liggen, zullen ze minder gebruiken.
- Kies ik voor eerder actieve games op Nintendo Switch en Playstation? Deze actieve games worden al staande gespeeld en zijn dus een beter alternatief voor zittend gamen. Maar, ze mogen op geen enkele leeftijd ten koste gaan van de dagelijkse beweging. Buiten spelen en sporten blijven de voorkeur genieten.
Buiten spelen
De meeste kinderen hebben de behoefte om zich dagelijks goed uit te leven. Stimuleer je kind om zo veel mogelijk buiten te spelen. Buiten spelen geeft kinderen andere speelmogelijkheden dan binnen.
Heb je zelf een tuin? Maak met enkele eenvoudige ingrepen er een coole speelplek van voor jouw kinderen. Een trampoline, schommel en glijbaan nodigen uit tot beweging. Te duur? Met wat oude balken en planken, banden, takken en touwen knutselen kinderen graag zelf (of met een handje hulp van jou) een leuk hindernissenparcours, kamp of een boomhut in mekaar. Meestal is dat goed voor urenlang buitenspelplezier. Inspiratie nodig om een eigen boomhut, insectenhuis of avontuurlijk speeltuig te maken?
Heb je alleen een koertje of wil je geen attractiepark in je tuin, dan is er misschien een aantrekkelijk recreatiedomein, park, pleintje of speelpleintje in de buurt om regelmatig naartoe te trekken:
- Heel wat gemeentes beschikken ook over mooie sportinfrastructuur (zwembad, sportterreinen, sporthal, …) waar je vrij of tegen een kleine vergoeding gebruik kan van maken. Ga eens een kijkje nemen via de zoekmachine van Sport Vlaanderen of op de website van je gemeente.
- Speeltuinen en zwembaden op provincie en plaats
- Ook op Groenspeelweefsel.be kan je op zoek naar groene speelkansen in je buurt.
- Ga zelf op zoek naar leuke ideeën voor actieve uitstappen met het gezin.
- www.uitstappen.be: je kan zoeken onder de rubrieken ‘uitstappen met kinderen’ en ‘actieve uitjes’.
- Op www.uitinvlaanderen.be heeft een rubriek UIT met kinderen, maar ook onder de rubriek 'Doen' vinden jullie fijne ideeën.
- Misschien vinden jullie iets leuks tussen de recreatieparken en recreatiedomeinen.
Laat slecht weer geen hindernis zijn om kinderen buiten te laten spelen. Met een dikke trui, regenjas en laarzen aan vinden kinderen buiten spelen meestal niet erg. Kinderen gaan meestal gewoon door met voetballen, rennen of skeeleren als er eens een druppel valt. Doordat ze bezig zijn, voelen ze de regen en kou amper.
Als kinderen gaan buiten spelen, en dan vooral in de publieke ruimte, zie je als ouder misschien hier en daar gevaren. Jongeren en hun ‘speelruimte’ verplaatsen zich met het ouder worden. Zij gaan vaker de openbare weg op en begeven zich in het verkeer. Toch is het goed om die angsten proberen te overwinnen en de voordelen van buiten spelen voorop te blijven stellen. Maak duidelijke afspraken over (tot) waar en hoe lang uw kind mag buiten spelen. En bij wie uw kind kan aankloppen in geval van nood.
Binnen spelen
Ook binnen kan je de omgeving zodanig inrichten dat de kinderen eerst naar de gezonde keuze grijpen. En bemoeilijk het voor hen om de minder gezonde optie te kiezen. Je kunt minder lang stilzitten en meer bewegen ‘uitlokken’:
- Leg bewegingsmateriaal in het zicht.
- Zet muziek op.
- Plaats een geïmproviseerde statafel (cocktailtafel) of zet een stevig verhoogje op je tafel. Zo kunnen ze ook staand computeren.
- Leg de afstandsbediening van de tv verder, zodat ze moeten rechtstaan om ze te pakken.
- Bewaar tablets en gamebenodigdheden uit het zicht, in een kast. Maak met kinderen afspraken over schermtijd.
- …
Huishoudelijke taken
Je kind heeft niet op elk moment zin in al die actieve spelletjes. Of misschien kiest je zoon of dochter spontaan voor eerder rustige activiteiten. Dan nog zijn er in en om jullie huis heel wat mogelijkheden om je kind subtiel tot meer beweging te stimuleren.
Jonge kinderen worden graag betrokken bij huishoudelijke taken van mama en papa. Boodschappen uitpakken, was wegleggen, de auto wassen of in de tuin werken. Als je dit wat speels aanpakt, heb je jonge kinderen snel mee. Een wedstrijdje 'wie het eerst alle sokken in de juist kast heeft gelegd', zien ze zeker zitten.
Oudere kinderen onthalen de ‘saaie’ huishoudelijke klusjes meestal niet meer zo enthousiast. Het kan hen wel stimuleren als ze stilaan meer en meer verantwoordelijkheden en de keuze krijgen om die dingen zelfstandig te leren doen: kleine boodschapjes, de hond alleen of met vrienden uitlaten, eigen groenten en fruit kweken en het tuintje onderhouden …
Het actieve voorbeeld
Als ouder ben jij een belangrijk voorbeeld voor je kind … Geef als ouder het goede voorbeeld, dan krijgen kinderen deze goede gewoonte mee van thuis, en zullen ze doorgaans meer actief zijn. Kijk zelf niet te vaak tv, zit niet heel de dag op je smartphone, doe zelf aan sport, ga regelmatig met de fiets of te voet naar het werk, wees een bezige bij in de tuin ...
Wanneer kinderen wat ouder worden, moet je voorbeeldrol deels plaats inruilen voor hun vrienden, die alsmaar belangrijker worden. Je kind wordt kritischer ten opzichte van zijn ouders en zal vragen stellen bij alles wat je zegt en doet. Vertel waarom je dagelijks beweegt en langdurig zitten beperkt. Een duidelijke mening van ouders helpt kinderen en jongeren om niet zomaar gedrag van vrienden te kopiëren. Probeer ook je tieners te tonen wat je van hen verwacht. Door het gezonde voorbeeld te geven kan je ook bijdragen aan de mentale gezondheid van je kind.
Steun je kinderen op een praktische manier
“Papa, kan je me naar de judoles brengen? Mama, ik heb nieuwe sportschoenen nodig. Mijn lidgeld voor de zwemclub moet nog betaald worden. Gaan we naar het speelpleintje?"
Hoe herkenbaar zijn al die vragen? Hoe vaak heb je als ouder het gevoel dat al je vrije tijd gaat naar rondrijden met de kinderen? Om nog maar te zwijgen van alle kosten: van inschrijvingsgeld tot sportmateriaal.
Toch blijkt dat deze praktische steun van ouders belangrijke stimulansen zijn om kinderen te laten bewegen. Dat gaat van vervoer en begeleiding tot financiële en logistieke steun (lidgelden betalen, aankopen van beweeg- en sportmateriaal, speelruimte creëren …).
Taxi mama en papa
Het klopt dat er heel wat van je verwacht wordt om je kinderen steeds overal naartoe te brengen. Hou er bij het kiezen van een activiteit rekening mee waar je kind de hobby kan uitoefenen. Spreek hierover grenzen af met je kinderen. Kunnen ze enkel activiteiten doen in de eigen gemeente (info over Buurtsport, Sportacademie of gelijkaardige initiatieven op gemeentewebsite – of De sportdatabank van Sport Vlaanderen)? Of via de school (Sportsnack voor Basisschool, Sport na School voor secundair onderwijs of een eigen aanbod)? Kiest je kind een sport waar wedstrijden aan verbonden zijn, is dat in de buurt of moet je verder uitwijken? Hoe vaak per week kan je instaan voor vervoer?
Wil je het rondrijden wat beperkt houden, dan vind je misschien wel ouders met wie je een beurtrol kan afspreken.
Je kan het heen-en-weer-gerij ook eens anders bekijken. Het is een manier om je kind te steunen in de dingen die het doet. Probeer bij het afzetten van je kinderen wat vaker te blijven kijken in plaats van onmiddellijk weg te rijden. Je ziet zo meteen ook of je kind er plezier aan beleeft en vangt sneller op wanneer er ergens iets hapert.
Breng je je kind altijd met de wagen overal heen, probeer dan ook deze gewoonte eens te doorbreken. Ga samen met de fiets of te voet. Zo leren kinderen de weg en de goede gewoonte. Eens ze wat groter zijn, kunnen ze vaker het traject alleen doen en kan je je taxijob weer inruilen voor wat vrije tijd voor jezelf.
Wat moet dat kosten?
Kinderen zijn graag actief bezig. Als je ze af en toe iets nieuws wil aanbieden heeft dat meestal wel een kostenplaatje.
Wil je kind sporten in clubverband, dan moet je meestal lidgeld betalen. Voetbal, zwemmen, paardrijden, atletiek … De prijs verschilt sterk van sport tot sport. Informeer zeker bij je ziekenfonds over mogelijke terugbetalingen van inschrijvingsgelden voor jeugdbeweging, sportclub of kampen voor kinderen. Kinderopvang, maar ook kampen met jeugdbeweging en sommige sportkampen komen in aanmerking voor fiscale aftrek
En … je hebt materiaal nodig. Kiest je kind voor de jeugdbeweging, dan is het aansluitingsgeld doorgaans wat lager, maar ook hier is vaak een uniform nodig.
Is je kind niet zo te vinden voor een sportclub of jeugdbeweging, denk er dan aan thuis te investeren in een coole plek met een trampoline, glijbaan, voetbaldoel, ballen … Wil je vaker met de fiets naar school, dan kan je niet om een fiets, veilige helm en degelijke regenkledij heen.
Toch hoef je in al die dingen ook niet te overdrijven en kan je de uitgaven beperken. Hou de promoties in de gaten, doe duurdere aankopen tijdens de solden … Of surf eens op tweedehandssites. De leiding verkoopt vaak zelf uniformen voor jeugdbeweging tweedehands.
Hoe vaak zoek je geen leuk geschenkje voor de verjaardag van een kind of voor een andere gelegenheid? Verras kinderen regelmatig eens met een uitrusting voor hun favoriete sport, of uitdagend speelgoed om zowel binnen als buiten actief te spelen.