Aanbevelingen van de Hoge gezondheidsraad met focus op voedingsmiddelen
De Hoge Gezondheidsraad (HGR) publiceerde in juni 2025 haar langverwachte, geactualiseerde voedingsrichtlijnen. De richtlijnen weerspiegelen mooi de belangrijkste aanbevelingen van de voedingsdriehoek: meer volle granen, groenten en fruit, peulvruchten en noten, minder zout en bewerkte voeding.
Een voedingsmiddel is méér dan de som van de voedingsstoffen die het bevat. Bovendien staan een portie calcium, 100 gram koolhydraten of een hoeveelheid verzadigd vet niet te koop in de supermarkt. Wat we er wél vinden: noten, fruit, melk of yoghurt. Om die reden geeft onze huidige voedingsdriehoek adviezen op het niveau van voedingsmiddelen.
Holistische visie
Ook de Hoge Gezondheidsraad hanteert die ‘holistische visie’ in haar geactualiseerde voedingsaanbevelingen (of food-based dietary guidelines). Daarmee bevestigt ze de voedingsadviezen van de voedingsdriehoek. Net zoals de driehoek keek de HGR naar de bewijskracht rond het effect van voedingsmiddelen op onze gezondheid.
Voldoende bewijs voor een positief effect, leidde tot een prominente plek in de nieuwe aanbevelingen. Zo omschrijft de HGR, net zoals de driehoek, volle granen, fruit & groenten, peulvruchten en noten als essentieel voor onze gezondheid. Die staan allen in de donkergroene zone van de voedingsdriehoek.
Voldoende bewijs voor een (mogelijk) schadelijk effect betekende dat de HGR consumptie afraadt of bepaalde beperkingen in de hoeveelheid oplegt. Gesuikerde en alcoholhoudende dranken, zout en bewerkt vlees worden volgens de richtlijnen best beperkt. Ook die adviezen weerspiegelen mooi wat de voedingsdriehoek hierover zegt: eet en drink dergelijke producten zo weinig mogelijk.
Onderstaande voedingstak vat de prioritaire boodschappen van de HGR mooi samen. (Bron: https://www.foodinaction.com/nl/voedingstak-pijlers-beter-eten/)
Ook aanbevolen dagelijkse hoeveelheden
Behalve adviezen rond wat je best eet of niet eet, geeft de HGR voor veel voedingsmiddelen ook aanbevolen hoeveelheden mee.
Diëtisten en gezondheidsprofessionals stellen zich geregeld de vraag hoeveel iemand precies van de verschillende voedingsgroepen nodig heeft: per dag en per week. De richtlijnen van de HGR komen hier voor de algemene volwassen bevolking deels aan tegemoet.
Een aspect in de FBDG’s, is dat de aanbevelingen gerangschikt zijn naar belangrijkheid. Concreet betekent dit dat hoe hoger een voedingsmiddel in deze rangschikking staat, hoe meer gezondheidswinst je kunt boeken door er net meer of minder van te consumeren. De HGR heeft de aanbevelingen voor volwassenen gebundeld in onderstaande tabel.
Voedingsmiddel | Voedingsaanbeveling | Toelichting |
1. Volle granen en afgeleide graanproducten | > 125 g/dag | Verkies volle graanproducten boven geraffineerde producten |
2. Niet-bewerkt rood vlees | < 300 g/week | Rood vlees kan vervangen worden door peulvruchten, vis, wit vlees, ei en afgeleiden ervan |
3. Peulvruchten | Meerdere keren/week | Met voorkeur voor gekookte droge peulvruchten of voor gekookte peulvruchten uit blik of pot die kunnen worden verwerkt in warme maaltijden, soepen, salades en spreads voor bij de boterham |
4. Zout | < 5 g/dag | Kies producten arm aan zout; beperk het toevoegen van zout bij bereidingen en aan tafel |
5. Fruit | 250 g/dag | Met voorkeur voor vers fruit; varieer in soorten en laat u leiden door het seizoen; was steeds en schil zo nodig fruit voor het eten |
6. Gesuikerde dranken | Beperk zoveel mogelijk | Verkies dranken zonder toegevoegde suikers |
7. Noten en zaden | 20 - 30 g/dag | Noten zonder zoute of zoete omhulsels |
8. Melk en melkproducten | 250 - 500 ml/dag | Betreft melk, yoghurt, kaas maar geen boter of room |
9. Groenten | > 300 g/dag | Varieer in soorten en naargelang seizoen |
10. Vetstoffen | - | Gebruik bij voorkeur plantaardige oliën rijk aan onverzadigde vetzuren ter vervanging van boter, harde margarines, tropische oliën en reuzel |
11. Eieren | Maximaal één ei/dag | 1 ei/dag inclusief eieren verwerkt in voedingsmiddelen |
12. Wit vlees en bewerkt wit vlees | - | Geen duidelijk verband met chronische ziekten |
13. Suikerwaren | Beperk zoveel mogelijk | Beperk het gebruik van voedingsmiddelen rijk aan toegevoegde suikers |
14. Vis, week- en schaaldieren | > 200 g/week | Minstens éénmaal/week vette vis |
15. Aardappelen | Conform energiebehoefte | Voorkeur gaat naar gekookte of gebakken producten terwijl het verbruik van gefrituurde producten best beperkt blijft |
16. Water, thee, koffie | 1 - 2 l/dag | Water krijgt de voorkeur; koffie en thee kunnen er ook deel van uitmaken |
17. Alcoholhoudende dranken | Geen | Drink geen alcohol en als u het toch doet beperk dit tot maximaal 10 standaard eenheden per week, verspreid over verschillende dagen |
18. Ultrabewerkte voedingsmiddelen | Beperk zoveel mogelijk | Geef de voorkeur aan onbewerkte of weinig bewerkte voedingsmiddelen |
Lees hier het volledige advies van de HGR.
In de praktijk
De adviezen van de Hoge Gezondheidsraad zijn vooral interessant voor professionals, zoals artsen en voedingsdeskundigen. Zij kunnen ze gebruiken tijdens individuele contactmomenten met patiënten. Toch kan ook de burger de richtlijnen gebruiken. Op voorwaarde dat ze bevattelijk en concreet toepasbaar zijn in het dagelijks leven.
Op dat laatste vlak biedt Gezond Leven tal van handvatten die burgers praktisch op weg zetten naar de aanbevolen hoeveelheden. Denk maar aan de voedingsdriehoek en haar tips rond gezonde en milieuverantwoorde voeding.