Dranken

Drink jij elke dag voldoende water? Nee? Dan ben je net als bijna alle andere Vlamingen. En toch is ‘drink vooral kraanwater’ één van de tips van de voedingsdriehoek. Kies voor kraanwater in plaats van flessenwater: gezond én goed voor het milieu. Op deze pagina ontdek je welke dranken thuishoren in een gezond drinkpatroon.

Aan de slag:

  • Trek jij je neus op voor een glas water? Wissel af met thee, water met een smaakje of spuitwater.
  • Zet een karaf kraanwater in de keuken of op je bureau. Je zal sneller je glas terug volschenken.
  • Fan van frisdrank of fruitsap? Bouw stapsgewijs af: leng fruitsap aan met water en kies vaker water.
  • De kleur van je urine zegt veel. Lichtgeel? Je drinkt voldoende. Donkergeel? Las drinkpauzes in!
  • 1,5 liter water lijkt veel. Benieuwd hoe je meer kan drinken? Doe de test & maak je actieplan!

Gezond drinken: wat wel en wat niet?

Kraanwater is de beste dorstlesser en biedt voordelen op veel vlakken. Daarom vind je in de voedingsdriehoek alleen een glas (kraan)water terug en staat het helemaal bovenaan in de blauwe zone van de voedingsdriehoek.

Kraanwater RG Bnew

Als je dorst hebt, drink je dus best vooral kraanwater. Even geen zin in?

  • (Kraan)water met een smaakje is een goed alternatief.
  • Kies eens voor thee, koffie of kruideninfusies en verzeker zo alvast een deel van je dagelijkse vochtopname. Maar voeg dan geen suiker of andere zoetstoffen toe.
  • Fris- en sportdranken laat je het best staan. Dan neem je toch gewoon de lightversie? Nee, ook die drink je het best niet heel de dag door: ze zijn niet goed voor de tanden en bevatten zoetstoffen.
  • Fruitsap, soep, groentesap, melkdranken en dranken op basis van noten, granen en zaden, bevatten veel vocht maar ook andere voedingsstoffen. Zie hieronder welke voorkeur ze krijgen.

1. Water, koffie en thee

Voorkeur

  • Water: kraanwater*, bronwater, mineraalwater (plat of bruisend)
  • Gearomatiseerde waters, zonder toevoeging van suiker en/of zoetstof
  • Thee of koffie, zonder toevoeging van suiker en/of zoetstof

Geen voorkeur

  • Thee en koffie met toevoeging van suiker en/of zoetstof

Zo weinig mogelijk

  • Kant-en-klare gesuikerde dranken op basis van thee en koffie met toevoeging van suiker en/of room (bv. ijsthee, ijskoffie,…)

*Kraanwater krijgt de voorkeur boven flessenwater omwille van een lagere milieu-impact. Onder kraanwater (of kraantjeswater) verstaan we leidingwater geleverd door een drinkwatermaatschappij. Zie zorg-en-gezondheid.be/drinkwater.

2. Dranken op basis van groenten

Voorkeur

  • (Verse) groentesoep met mate gezouten (max. 1 bouillonblokje of 5 g zout per liter) en zonder toevoeging van room en/of vlees
  • Soep in blik of brik (max. 5 g zout per liter) en zonder toevoeging van room en/of vlees

Geen voorkeur

  • Groentesap
  • (Verse) groentesoep met toevoeging van room, vlees, meer dan 1 bouillonblokje of meer dan 5 g zout per liter
  • Soep in blik of brik met toevoeging van room en/of vlees of meer dan 5 g zout per liter

Zo weinig mogelijk

  • Soep op basis van pakjes (instant soep) of bouillon (bevat vaak veel zout)

3. Dranken op basis van fruit

Voorkeur

Geen voorkeur

(Versgeperst) fruitsap

Zo weinig mogelijk

Vruchtenlimonade, nectar en andere dranken met vruchtensap en toevoeging van suiker

4. Dranken op basis van granen, noten en zaden

Voorkeur

Geen voorkeur

Dranken op basis van granen (bv. haver, rijst, spelt …) en/of noten (bv. kokos, amandel, hazelnoot …)

Zo weinig mogelijk

5. Dranken op basis van melk en soja

Voorkeur

  • Melk natuur (volle tot 3 jaar, daarna halfvolle)
  • Calcium- en vitamineverrijkte sojadrink natuur

Geen voorkeur

  • Melkdranken met toevoeging van suiker en/of zoetstof (bv. chocomelk, fruitmelkdranken, yoghurtdrinks …)
  • Calcium- en/of vitamineverrijkte sojadrink met chocolade- of fruitsmaak

Zo weinig mogelijk

6. Overige dranken

Voorkeur

Geen voorkeur

Light frisdranken (max. 5 kcal/100 ml)

Zo weinig mogelijk

  • Frisdranken
  • (Light) energiedranken
  • Sportdranken
  • Alcoholische dranken

Gezond drinken: hoeveel is dat?

Elke dag verlies je als volwassene 2 tot 3 liter vocht. Je eet en drinkt om dit vochtverlies te compenseren. Je voedsel levert al 1 tot 1,5 liter vocht per dag. Een volwassene zou dagelijks dus ongeveer 1,5 liter water moeten drinken om het vochtgehalte op peil te houden. Drink je ook koffie of thee? Probeer dan toch minstens 1 liter water te drinken en aan te vullen met koffie of thee.

Water dag

Ben je ongezond als je niet elke dag 1,5 liter drinkt? Nee hoor, dat is een aanbeveling en geen verplichting. Als volwassene ken je het dorstgevoel dat je waarschuwt als het tijd is om te drinken. Maar kinderen voelen dat nog niet altijd zelf aan. Geef hen daarom regelmatig spontaan wat te drinken. Ook bij oudere mensen neemt het dorstgevoel af waardoor ook zij regelmatig aanmoediging kunnen gebruiken om te drinken.

Maar hoe weet jij of je wel voldoende drinkt? Neem eens een kijkje in het toilet: welke kleur heeft je urine: kleurloos of lichtgeel? Dan drink je voldoende. Donkergeel? Probeer meer drinkpauzes in te lassen. Er zijn ook momenten waarop we meer vocht nodig hebben:

  • Bij warm weer buiten
  • Na sport of een zware fysieke inspanning
  • Na lange tijd in verwarmde aircolucht
  • Bij zwangerschap of tijdens borstvoedingsperiodes
  • Bij ziekte: koorts, diarree en braken veroorzaken een groter vochtverlies
  • Bij het eten van heel vezelrijke voeding in combinatie met weinig drinken (kan constipatie veroorzaken)

Hoeveel drinkt de Vlaming?

We drinken met z'n allen te weinig water. En zelfs wanneer andere basisdranken zoals koffie en thee meegerekend worden komen we niet aan onze dagelijkse behoefte.

Fruitsap, (light) frisdrank en alcoholische dranken dragen dan weer voor een te groot deel bij aan onze vochtinname. Mannen drinken meer frisdrank en alcohol dan vrouwen.

Waarom gezond drinken?

Drinken doe je om voldoende vocht binnen te krijgen. Want je verliest er dagelijks heel wat via:

  • Plassen en stoelgang
  • Huid (zweten)
  • Ademhaling

Wat je verliest, moet je compenseren. Vaste voedingsmiddelen zoals fruit en groenten bevatten redelijk wat vocht. Maar het meeste vocht krijg je binnen via dranken.

Toch drink je het best niet om het even wat. Water blijft de enige onmisbare dorstlesser. Want frisdrank bijvoorbeeld levert geen nuttige voedingsstoffen. En doordat je minder snel verzadigd bent, ga je ook snel te veel drinken. Gevolg: je krijgt te veel calorieën binnen.

Drinken en het milieu

Kraanwater

Kraanwater (leidingwater geleverd door een drinkwatermaatschappij) is een prima dorstlesser want:

  • Het wordt heel vaak gecontroleerd en is van heel goede kwaliteit. Lees meer op zorg-en-gezondheid.be/drinkwater.
  • Het heeft een lage milieu-impact, want kraanwater moet niet worden verpakt of met vrachtwagens of een ander transportmiddel naar verkooppunten worden vervoerd. En dat betekent een lagere uitstoot van broeikasgassen én een lager watergebruik in vergelijking met flessenwater (zowel plastic als glazen flessen).
  • Het is veel goedkoper en praktischer dan flessenwater. Je hoef niet te sleuren met pakken of bakken water: kraan open en klaar.
Vervangboodschap flessenwater

Koffie en thee

Zowel koffie als thee zijn tropische producten en hebben een sterke milieu-impact op de gebieden waar ze worden gekweekt:

  • Gebruik van bestrijdingsmiddelen en meststoffen
  • Water- en bodembevuiling
  • Ontbossing voor nieuwe beplantingen en gebruik van het gekapte hout als brandstof bij de productie
  • Negatieve impact op biodiversiteit en bodem door ontbossing

Ondanks deze negatieve gevolgen voor het milieu, hebben koffie en thee een relatief lage uitstoot van broeikasgassen en is er weinig land nodig om ze te verbouwen, in vergelijking met andere producten. Doorgaans is de milieu-impact van thee lager dan die van koffie, door onder andere een lager waterverbruik.

Daarom is een keurmerk (zoals Rainforest Alliance) toch altijd de beste keuze. Alleen zo weet je hoe deze producten zijn geteeld en verwerkt. Zet ook niet meer koffie of thee dan je opdrinkt en zorg voor een herbruikbare mok of thermos voor onderweg.

Frisdranken

Frisdranken zijn overbodig en slecht voor de gezondheid. Ze dragen niets goeds bij aan ons lichaam, maar hebben tegelijkertijd wel een negatieve impact op het milieu. Het is eigenlijk zonde dat we er energie, ingrediënten en verpakkingsmateriaal aan verspillen. Drink je af en toe een glas frisdrank? Weet dat grotere verpakkingen een iets lagere impact op het milieu hebben. Maar zo'n grote flessen verhogen dan weer het risico dat je er te veel van drinkt. Of dat je vaker restjes gaat weggooien, wat ook niet erg milieuverantwoord is. Kiezen om frisdrank te schrappen (of toch zeker te beperken) van het menu komt dus zowel de planeet als je gezondheid ten goede.

Veelgestelde vragen