Allergie en intolerantie
Allergieën en intoleranties zijn abnormale reacties van het lichaam op de inname van (een bepaalde stof in) een voedingsmiddel. Zo krijgt iemand met een lactose-intolerantie klachten na het drinken of eten van melk of producten waarin melk zit. Die klachten kunnen uiteenlopende vormen aannemen: van een jeukende huiduitslag tot buikpijn en diarree. Een voedselallergie is vaak ernstiger dan een intolerantie en kan leiden tot levensbedreigende symptomen zoals ademhalingsmoeilijkheden of een zogenaamde anafylactische shock.
Verschil allergie en intolerantie
Er is een verschil tussen een allergie en een intolerantie:
- Bij een allergie treedt het immuunsysteem in werking en worden er antistoffen gevormd. Deze zijn terug te vinden in het bloed. Er komt meestal een reactie binnen het uur. Een voorbeeld is pinda-allergie.
- Bij een intolerantie is het lichaam niet in staat om een voedingsmiddel of bestanddeel daarvan goed te verteren. Er worden geen antistoffen gevormd. De reactie treedt meestal pas later op. Een voorbeeld is lactose-intolerantie.
Voor zowel allergieën als intoleranties wordt ook de overkoepelende term voedselovergevoeligheid gebruikt.
Verplichte aanduiding van allergenen op de verpakking of bij het aanbieden van voedingsmiddelen
Voedingsproducenten en horecaondernemers zijn sinds 13 december 2014 verplicht om alle informatie in verband met de aanwezigheid van bepaalde allergenen aan hun klanten te kunnen overleggen. Dit geldt ook voor het aanbieden van maaltijden in restaurants, op het werk en op school.
Het gaat om deze 14 voedingsmiddelen of bestanddelen:
Gluten zijn eiwitten die voorkomen in meerdere graansoorten, met name in tarwe (inclusief spelt), rogge, gerst of de hybride soorten daarvan. Haver is een twijfelgeval: van nature is dit glutenvrij maar het is vaak gecontamineerd met andere graansoorten (bv. in de maalderij).
Tot de schaaldieren behoren onder andere gamba’s, garnalen, krab, kreeft, scampi
Tot de weekdieren behoren mosselen, oesters, sint-jakobsschelpen, scheermessen, inktvissen, slakken (escargots, alikruiken, wulken, kokkels)
Kippeneieren zijn de meest gebruikte soorten eieren en komen in de ingrediëntenlijst ook voor onder de vorm van eipoeder, lysozyme (E1105), albumine, ….. Andere soorten zijn eendeneieren, ganzeneieren en kwarteleitjes.
‘Allergene’ vissoorten zijn: ansjovis, baars, forel, haring, heek, kabeljauw, karper, paling, schol, tongschar en zalm. In mindere mate makreel, sardienen en tonijn.
Eigenlijk is de pinda (of aardnoot) vanuit botanisch oogpunt geen noot maar een boon (peulvrucht). Pinda’s behoren tot de voedingsmiddelen die het vaakst hevige allergische reacties veroorzaken.
Soja is een peulvrucht. Vetten op basis van soja (olie, product voor de boterham of voor bakken en braden) zijn in hun zuivere vorm geen probleem (bevatten geen soja-eiwit) maar worden veiligheidshalve best ontweken.
Wie geen koemelk verdraagt kan ofwel een koemelkeiwitallergie (allergie voor de melkeiwitten caseïne en/of wei-eiwit) hebben ofwel lactose-intolerant zijn (melksuiker (lactose) wordt niet goed verteerd wegens gebrek aan enzym lactase).
Omvat noten zoals amandelen, hazelnoten, walnoten, cashewnoten, pecannoten, pistachenoten, paranoten … Kokosnoot behoort hier niet toe. Noten kunnen net als pinda’s ernstige reacties geven.
Onder selderij verstaan we bleekselder, bladselder, knolselder en selderijzaad. Het kan ook in kruidenmixen en bouillonblokjes zitten.
Omvat diverse types mosterdzaden (waaronder witte of gele mosterd, bruine of oriëntaalse mosterd en zwarte mosterd).
Omvat sesamzaad en producten op basis van sesamzaad (vb. sesamolie, tahin …).
Zwaveldioxide of sulfiet komt van nature voor in bepaalde producten (vb. champignons, druiven …), maar het is ook een levensmiddeladditief (E220-E228) o.a. in wijn. Sulfiet moet pas vermeld worden indien er meer dan 10 mg/kg of liter aanwezig is.
Lupine is een peulvrucht vergelijkbaar met soja en wordt ook vaak gebruikt als vervanger hiervan.
Hoe nagaan of en welke allergenen een product bevat?
De 14 verplichte allergenen of afgeleiden ervan worden aangeduid (bv. in vet, onderstreept, in hoofdletters …) in de ingrediëntenlijst op de verpakking.
Voorbeeld:
Een andere mogelijkheid is de vermelding ‘bevat …’
Regelmatig wordt ook de vermelding ‘Kan (sporen van) … bevatten’, bv. wanneer kruisbesmetting mogelijk is doordat het bedrijf ook andere producten maakt.
Meer weten?
Vraag advies aan je huisarts, specialist of diëtist. Er zijn ook diëtisten die zich gespecialiseerd hebben in allergie en intolerantie: https://www.allergiedietisten.com/.
Lees meer betrouwbare info: