Kennis en gebruik van de voedingsdriehoek (123 diëtisten, 2018)
70% van de Vlaamse diëtisten gebruikt de (nieuwe) voedingsdriehoek in zijn of haar individuele consultaties. Dat doen ze vooral bij cliënten met overgewicht, hart- of vaatproblemen en diabetes. Terzelfdertijd blijkt dat diëtisten nood hebben aan extra informatie en ondersteuning bij de driehoek: digitaal én op papier.
Het behoefteonderzoek bevroeg 123 diëtisten werkzaam in diverse setting: als zelfstandige, in een ziekenhuis, hogeschool, catering, enzovoort. 74% van de respondenten was jonger dan 44 jaar.
108 op 123 respondenten bleken individueel advies te geven. Een ruime meerderheid (70%) hiervan gebruikt de nieuwe voedingsdriehoek tijdens die individuele consultaties. Diëtisten gebruiken de driehoek vooral in advies rond vermageren en bij advies rond gezonde voeding in het algemeen.
Vooral bij overgewicht, diabetes, hart& vaatziekten
Respondenten gebruiken de driehoek vooral bij patiënten met overgewicht, hart- en vaatziekten en diabetes. De dieetprincipes van deze aandoeningen zijn dan ook grotendeels gebaseerd op gezonde voeding. Bij andere aandoeningen zoals ondervoeding, allergieën, eetstoornissen en nierziekten gebruiken respondenten de driehoek minder vaak. Voor deze aandoeningen gelden andere dieetprincipes dan alleen gezonde voeding. Dat kan het gebruik van de driehoek minder evident maken.
Respondenten gebruiken de driehoek in advies naar bijna alle leeftijdsgroepen. De voornaamste doelgroepen waar ze het model inzetten, zijn echter adolescenten, volwassenen en 60-plussers.
Behalve in individuele consultaties, gebruiken respondenten de voedingsdriehoek ook bij lesgeven, voordrachten en groepssessies.
26% van respondenten gaf aan de driehoek niet te gebruiken tijdens individuele consultaties. Als redenen geven ze mee dat ze het model niet gemakkelijk vinden of helemaal niet toepasbaar in de praktijk. Of respondenten zijn het oneens met de posities van de voedingsmiddelen in de driehoek. Soms vinden ze de driehoek niet toepasbaar naar een specifieke doelgroep.
Driehoek en materialen relatief goed gekend
De affiche van de voedingsdriehoek is gekend bij maar liefst 99% van alle respondenten. Alleen de website www.gezondleven.be scoort met volledige bekendheid (100%) nog hoger. Ook de algemene folder over de driehoek kennen respondenten uitstekend. Specifiekere materialen die bij de driehoek horen, scoren iets minder goed. Voorbeelden hiervan zijn de infographics rond gezonde voeding (79%), het gezonde boodschappenlijstje (64%) en het gezonde weekmenu (63%).
De driehoek heeft een plaats in 70% van de individuele consultaties. Desalniettemin geeft slechts een minderheid van de respondenten die hem gebruiken aan dat ze over voldoende informatie en ondersteuning beschikken. Respondenten hebben vooral nood aan extra info rond aanbevolen hoeveelheden (22% van de respondenten), gevolgd door meer info over de plaats van de verschillende voedingsmiddelen in de driehoek (16%). Daarnaast blijkt men ook nood te hebben aan recepten, voorbeelden en alternatieve voedingsmiddelen voor producten uit de rode bol (13%).
Nood aan specifieke aanbevolen hoeveelheden
De nood aan specifieke aanbevolen hoeveelheden kwam terug in verschillende antwoorden doorheen de enquête. Respondenten geven aan dat hun cliënten vooral vragen hebben over bepaalde voedingsmiddelen, juiste verhoudingen of porties en specifieke aanbevolen hoeveelheden. Op de meeste van die vragen kunnen respondenten een antwoord bieden, bij vragen rond hoeveelheden blijkt dit moeilijker. Specifieke aanbevolen hoeveelheden per leeftijdscategorie zullen vanaf/bij het begin van 2020 hier beschikbaar zijn.
Ook de geprefereerde vorm waarin respondenten graag extra info en ondersteuning zouden krijgen, kwam aan bod. Een grote meerderheid (43 %) geeft aan dat ze het liefst digitale ondersteuning krijgen. Bijvoorbeeld via een website, een nieuwsbrief, enz,… Daarnaast geeft een deel van de respondenten (27 %) aan dat ze graag ondersteuning krijgt op papier: een brochure, boek, folder, enz,…
Jonge diëtisten gebruiken driehoek vaker
Jonge diëtisten blijken de voedingsdriehoek vaker te gebruiken in individuele consultaties dan oudere collega’s. 70 tot 80% van de respondenten tussen de 21 en 40 jaar, gebruiken het model. Bij dertigers is de driehoek het populairst. Daarna neemt het gebruik af naarmate de leeftijd van respondenten toeneemt.
Een mogelijke verklaring hiervoor kan zijn dat oudere diëtisten meer ervaring hebben en hierdoor met complexere casussen in aanraking komen. Dit kan zich uiten in specifiekere diëten en meer uiteenlopende doelgroepen waardoor de driehoek minder wordt gebruikt.
De cijfers zijn afkomstig van een web-based panelonderzoek bij 123 Vlaamse diëtisten uitgevoerd diëtisten Rosa Luyten en Anne-Sophie Smet, in opdracht van het Vlaams Instituut Gezond Leven.
Volledige resultaten te verkrijgen op aanvraag bij rosa.luyten@gezondleven.be.
Referentie: Online bevraging over voeding bij diëtisten. – Brussel: Vlaams Instituut Gezond Leven, 2018