Hoe gezond eten als mijn sociale omgeving niet meedoet?
Alleen jij kunt je eetgedrag en de invloed van anderen daarop succesvol aanpakken. Het gedrag van anderen kan je niet verhelpen, wél hoe je ermee omgaat. Hieronder geven we aan hoe jij zelf vaardigheden kan ontwikkelen/trainen om gezond te eten – in het bijzijn van anderen:
Pak zelfregulatie slimmer aan
Hierboven bespraken we het effect van sociale normen: ze kunnen je helpen om gezonder te eten. Nog een voordeel? Doordat je de meerderheid volgt, hoef je zelf niet meer te kiezen. Zo heb je minder zelfbeheersing nodig.
Zelfbeheersing of zelfregulatie betekent dat je je gedachten, gevoelens en gedrag afstemt op je persoonlijke doelen. Bijvoorbeeld: gezonder eten, op gewicht blijven, gezonder leven, … Dankzij die zelfbeheersing weerstaan we aan die zak chips in de kast en zeggen we nee tegen dat extra glas bier met vrienden.
Mindful en intuïtief eten
Door het sociale facilitatie-effect eet je in gezelschap méér. De afleiding maakt het moeilijker om je eetgedrag te monitoren. Daardoor ben je minder alert voor je verzadigingsgevoel en eet je te veel. Met mindful eten buig je dat gedachteloos eten om tot bewust eten.
Mindful eten zorg ervoor dat je stil staat bij de ervaring die eten je geeft, van moment tot moment. Dat doe je zonder te oordelen. Je ervaart dus wat er is, zonder dat je er iets aan probeert te veranderen.
Mindful eten is geen dieet: je mag alles eten en hoeft geen calorieën te tellen. Je krijgt wel meer inzicht in je eetgedrag:
- Wat eet je?
- Waarom eet je?
Zo ontdek je waar er ruimte is voor andere keuzes. Door mindful te eten neem je niets weg. Je voegt wel aandacht toe. Het directe doel is niet om gewicht te verliezen. Toch kan dat een indirect gevolg zijn, want je gaat meer ontspannen om met eten.
Sociale normen positief inzetten
Zo zwem jij tegen de stroom in
Ga je uiteten en neemt iedereen steak met frietjes? Dan voel jij je wat onzeker over je salade. Logisch ook: we zijn geneigd om het voorbeeld van de groep te volgen.
Tegen de rest van de groep ingaan, is gemakkelijker als je de mensen in het gezelschap goed kent. Je bent veel minder bezig met impression management: de indruk die anderen van jou hebben. En durft daardoor tegen de stroom in te zwemmen.
Ga dus tóch voor je slaatje. Dan is de kans groot dat de rest van de groep jouw voorbeeld volgt en ook kiest voor een gezonder alternatief (modeling).
Zet je omgeving aan het werk
Vertel je omgeving dat je gezonder wilt leven. Breng hen op de hoogte van je nieuwe eetgewoontes en waarom je die op die manier aanpakt. Zo krijg je meer begrip en inspireer je mensen om mee te doen.
Krijg je vrienden over de vloer? Zet dan eens snoeptomaatjes of ongezouten noten op tafel. Zo heeft iedereen iets om te knabbelen, zonder dat jij een zak chips hoeft open te trekken. Zo vang je het sociale facilitatie-effect – meer eten als je in gezelschap bent – netjes op.
Er zijn nog manieren om in te spelen op het sociale facilitatie-effect:
Sociale normen positief inzetten in de maatschappij
Je sociale omgeving beïnvloedt je eetgedrag. Dat komt doordat jij jouw gedrag wilt aanpassen aan de groeps- of sociale norm.
Die groepsinvloed is niet per se slecht. Want wie het slim aanpakt, buigt dit om naar een stimulans om gezonder te eten.
Hoe gezond eten? De kracht van sociale normen
Krijgen studenten te horen dat hun medestudenten veel groenten eten? Dan willen ze ook aan die sociale norm voldoen. En kiezen ze meer groenten uit het menu. Dat gedrag is wetenschappelijk te verklaren: we baseren ons op de keuze van de meerderheid (meerderheidsinformatie). En gaan ervanuit dat die optie de beste is. Want mensen geloven dat als de meerderheid een bepaald gedrag stelt, dat wel het juiste gedrag voor die bepaalde situatie zal zijn (social proof principle).
Hetzelfde gebeurt als we in een universiteitskantine bij een gezond product een banner hangen met: ‘Veel gekozen in deze kantine’. Studenten zijn dan sneller geneigd om ook eens pakweg een yoghurtje mee te nemen. En dat geldt trouwens niet alleen voor studenten: de banners hebben hetzelfde effect in supermarkten of bedrijfsrestaurants.
We kunnen de invloed van sociale normen dus ook positief inzetten.