Proeven proeven proeven
Proeven is belangrijk, want door meermaals te proeven leren kinderen nieuwe smaken en structuren kennen en waarderen. Let wel: proeven is veel meer dan ‘een hap nemen en doorslikken’. Even tegen de lippen houden of in de mond nemen en daarna weer uitspuwen, is óók proeven.
Is je kind bereid om te proeven? Wees niet ontmoedigd als het aangeeft dat hij/zij het niet lekker vindt. Gemiddeld hebben kinderen 10 à 15 proefbeurten nodig – verspreid over verschillende maaltijden – vooraleer ze nieuwe smaken of structuren lusten. Schrap daarom niets van het menu en blijf alles op regelmatige basis aanbieden. Op die manier raken ze langzaam vertrouwd met deze voedingsmiddelen, gewoon door ze te zien. Verwacht na al die proefbeurten echter niet dat die verafschuwde groente plots het lievelingseten van je kind wordt. Wat je wilt, is dat je kind eet wat de pot schaft, zonder stress, zodat tafelen een gezond en gezellig moment is. Om dat te bereiken is het ook belangrijk dat je je kind niet dwingt om te proeven. Stimuleer je kind op een positieve manier (zie tip 2, tip 3, tip 4), zonder het te verplichten.
“Mijn kinderen zeggen vaak: “Ik lust eigenlijk alles, behalve 2 zaken: pompoen in de oven en quinoa als dat slecht is klaargemaakt.” En toch krijg ik vaak te horen: “Bah, wat eten we nu weer”, maar bon... Ze eten het wel als het op hun bord komt, ook al vinden ze het niet zo heel lekker. Het lijkt me ook oké dat ze niet alles even graag lusten. Ik vind pizza's ook veel lekkerder dan boontjes.”
Getuigenis van An, mama van Asa (8 jaar) en Tiebe (9 jaar)
Weigert je kind om te proeven? Volg dan dit ‘stappenplan’ om een voedingsmiddel aanvaard te krijgen. Probeer aan te voelen wanneer de stress stijgt bij je kind. Is dat wanneer het te horen krijgt dat er spruitjes op het menu staan? Dan is de eerste stap om duidelijk te maken dat hij zelf mag kiezen of hij ervan proeft of niet. Hij zal er waarschijnlijk niet van proeven, maar dat is geen probleem. De stress rond ‘spruiten’ zal minderen en dat is het belangrijkste! Tip: wacht niet te lang, maar ook niet te kort om spruiten opnieuw op het menu te zetten, bv. 1 keer per week. De volgende keer dat er spruiten op tafel komen, zal er misschien al ruimte zijn om ze op het bord te nemen. Dat klinkt misschien als een kleine stap, maar het is een reuzensprong voor iemand die heel angstig is om te proeven. De volgende keer dat je spruiten bereidt, zal je kind ze misschien al durven aanraken. Volgende stapjes in het proces zijn bijvoorbeeld: eraan ruiken, het dicht bij de mond brengen, een kusje geven, eraan likken, even in de mond steken en netjes terug uitspuwen. En uiteindelijk: inslikken. Vergeet niet: elk stapje, hoe klein ook, verdient een compliment. Ook daarom is het nuttig om je verwachtingen realistisch te houden: dan kan je vaker trots zijn op je kind. En, verlies de moed niet als het plots een terugval heeft, de volgende keer lukt het vast wel.
"Voor ons was proeven gelijk aan inslikken, maar we merkten dat dit voor veel stress zorgde bij onze zoon. Hij kreeg woede-uitbarstingen net voor we aan tafel gingen, wat vaak een hele avond nazinderde. Sinds we hem laten kiezen of hij al dan niet wil proeven, verloopt het eetmoment veel rustiger en aangenamer. En vaak krijgen we hem op een niet-dwingende manier toch zo ver om eens te proeven."
Getuigenis van Liese, mama van Jules (5 jaar) en Odile (3 jaar)
Verder geven we je graag nog enkele concrete tips mee over hoe je je kind kan voorbereiden op proeven (of op alle kleine stapjes die eraan voorafgaan). Door op 1 van deze manieren te werken, maak je duidelijk wat en hoe er geproefd wordt:
- Maak samen met je kind een lijst van welke dingen de komende tijd op het menu staan. Zet deze voedingsmiddelen (met een leuk figuurtje) in de eerste kolom van een tabel. In de bovenste rij van de tabel staan alle stapjes die doorlopen moeten worden. Een eerste stap zou kunnen zijn: ‘niet boos worden wanneer er spruitjes op het menu staan’. Een tweede stapje: ‘een spruitje op het bord leggen’ enzoverder. Bepaal de stapjes op basis van wat voor jouw kind haalbaar is. Telkens wanneer er iets gelukt is, kan je kind dat aangeven met een leuke sticker of smiley in de tabel. Geen zin om zelf een tabel in elkaar te steken? Gebruik onze kant-en-klare proeftabel!
- Ga samen op zoek naar ‘Makkieland’, ‘Lefland’ en ‘Paniekland’. Categoriseer welk eten allemaal in Makkieland ligt. Dit is het eten dat jouw kind lekker vindt. Handig om te weten, want dit is ideaal om klaar te maken als je kind het even moeilijk heeft (een ontwikkelingssprongetje, een slechte dag, ...). Maar er is zoveel buiten die comfortzone te ontdekken. Ga daarom op zoek naar het eten in Paniekland en Lefland. In Paniekland liggen de voedingsmiddelen die bijna gegarandeerd een crisis veroorzaken aan tafel. Ze liggen ver buiten de comfortzone en daardoor is de kans op een positieve proefervaring klein. Door Makkieland en Paniekland te benoemen, toon je begrip. Begrip voor wat het kind al lust en voor wat echt angst opwekt. Lefland bevindt zich tussen Makkieland en Paniekland. Pal in de leerzone. Daar ligt het eten waarvan je kind dacht het niet te durven proeven, maar waarbij het de uitdaging (op kousenvoeten) uiteindelijk toch aangaat. Bepaal samen met je kind welk eten jullie in Lefland plaatsen. Want een uitstap naar Lefland kan ervoor zorgen dat Makkieland groeit. Zo kunnen er in Lefland nieuwe voedingsmiddelen terecht komen (uit Paniekland). Je zal merken, de comfortzone en de boodschappenlijst breiden stap voor stap uit!
Hou je de eetmomenten liever rustig en bouw je eerst in de vrije tijd wat proefmomenten in? Dat kan met deze leuke spelletjes:
- Kinderen zijn misschien aan tafel niet happig om te proeven, voor een spelletje zijn ze vaak wél te vinden. Om de verschillende smaken − zuur, zoet, zout en bitter − te leren kennen, doe je wat zout, citroen of azijn, suiker en bijvoorbeeld een scheutje pompelmoessap in kleine potjes. Herkent je kind de smaak? Ook leuk: geblinddoekt een aantal bekende voedingsmiddelen proeven. “Kan je raden wat je net geproefd hebt? Vond je het lekker? Waarom wel/niet? Proef eerst eens met je neus dicht? Lukt dat? Lust je alleen eten dat lekker ruikt?” Op die manier leert je kind spelenderwijs proeven.
- Het gezelschapsspel ‘De Lekkerbekjes’ (vanaf 7 jaar) daagt kinderen en hun vrienden en familie uit om grappige, vreemde en vooral gezonde hapjes te proeven. Zo leren ze ook spelenderwijs de voedingsdriehoek kennen!
- De proeftoren stelt visueel voor hoe je stapsgewijs leert proeven. Met 45 uitdagingen en 45 soorten fruit en groenten om te leren proeven, heb je 88 weken proefplezier. De proeftoren is geschikt voor kinderen van 2,5 tot 7 jaar.
“Cas is al altijd een minder ‘goede’ eter geweest. Alles wat hij niet kent, wordt sowieso met “jakkes, dat ziet er echt niet lekker uit” onthaald. Onlangs kon ik hem uitdagen tot een proefspelletje. Hij deed een blinddoek om en zelfs mosterd werd geproefd! Over heel veel zaken had hij op voorhand niet gedacht dat de smaak “wel zou meevallen”.”
Getuigenis van Femke, mama van Cas (7 jaar) en Sem (3 jaar)
Wist je dat ...
… deze tip 1 van de 13 tips is om kinderen te stimuleren om gezond te eten? Via onderstaande button vind je de weg naar de andere tips, en de o –zo belangrijke Gouden Regel die de basis vormt voor alle tips.