Home Thema's Voeding Levensfase Voedingsadvies voor 60-plussers Tips bij ondervoeding voor 60-plussers

Tips bij ondervoeding voor 60-plussers

Voedingsadvies bij (risico op) ondervoeding

In België is 12% van de 70-plussers ondervoed en loopt 45% een risico op ondervoeding.

Hoe hoger je leeftijd, hoe meer risico je dus loopt op ondervoeding. Verschillende obstakels om gezond en voldoende te eten kunnen ondervoeding veroorzaken. Zowel lichamelijke veranderingen, gezondheidsproblemen (bv verminderde eetlust, mond- of gebitsproblemen), sociale als psychische factoren kunnen mogelijke oorzaken en risicofactoren voor ondervoeding zijn.

Ondervoeding kenmerkt zich door een tekort aan de nodige voedingsstoffen. Zo kan ook iemand met overgewicht toch een risico op ondervoeding lopen. Ondervoeding kan leiden tot verschillende ernstige gezondheidsklachten zoals versneld verlies van spiermassa (sarcopenie), vertraagde wondgenezing, daling van de weerstand, verminderde spierkracht of een verhoogd risico op complicaties bij een operatie. Die klachten hebben fysieke en psychologische gevolgen die tot een verminderde levenskwaliteit kunnen leiden. Het kan het begin zijn van een vicieuze cirkel die niet makkelijk te doorbeken is.

Ook al heb je minder energie nodig dan vroeger is het soms moeilijk om genoeg te eten en te drinken om aan je energiebehoefte te voldoen. Maar daar zijn ‘trucjes’ voor:

  • Eet regelmatig kleine porties voeding die goede bronnen zijn van de nodige vitaminen, mineralen, eiwitten en energie (koolhydraten en vetten), mooi gepresenteerd zijn en lekker smaken.
  • Je kan kiezen voor natuurlijk energierijke producten zoals noten en volle melkproducten. Je kan ook maaltijden verrijken, bijvoorbeeld door room of olie toe te voegen en boterhammen dubbel te beleggen.
  • Ook een goed idee: voeding makkelijk eetbaar maken, denk aan zachte groenten, puree en smoothies. Lees verder over de maaltijden met tips hierbij voor het verrijken ervan in de maaltijdgids voor lokale dienstencentra.

Op oudere leeftijd wordt het afgeraden om zeer strenge diëten (zoutarm, vetarm, restenarm ...) te blijven volgen, omdat die het risico op ondervoeding kunnen vergroten. Een dieet dat rechtstreeks effect heeft op je welzijn zoals aangepaste voeding voor allergieën en intoleranties of een diabetesdieet kan wel in een aangepaste vorm. (13) Volg je al een dieet en wil je weten of dit aangepast is aan je leeftijd en gewoonten? Spreek erover met een diëtist.

Wil je weten hoe groot je risico op ondervoeding is?

  • Een eerste vluchtige indicatie van mogelijk gewichtsverlies kan je zien. Denk aan: loszittende kleding, juwelen, kunstgebit of een extra gaatje in je riem.
  • Andere signalen van (risico op) ondervoeding: constant koud hebben, duizeligheid, vermoeidheid en algemene zwakte. De voorraad- en koelkast zijn meestal leeg en niet alles is in huis aanwezig om een voedzame maaltijd te bereiden.

Daarnaast kan je jezelf enkele vragen stellen:

  • Eet ik nog evenveel als enige tijd geleden?
  • Heb ik (meer) moeite met eten?
  • Eet ik dagelijks een warme maaltijd of is dit geminderd?
  • Eet ik minder of trager dan anders?
  • Heb ik tand- of mondproblemen?

Let op! Ook met overgewicht kan je een risico lopen op ondervoeding. Denk niet te gauw dat je genoeg reserves hebt.

Wil je meer lezen over preventie van ondervoeding bij ouderen? Raadpleeg onze brochure.

Herken je signalen bij jezelf of bij iemand uit je omgeving? Praat erover met je huisarts en/of een diëtist. Hij of zij kan het risico meten met een gevalideerde screeningstool (MNA) en/of op basis van het berekenen van het onvrijwillige gewichtsverlies (-5% op 3 maand of -10% op 6 maand).

Ben je professional (arts, diëtist, verpleegkundige, zorgkundige,…) en wil je meer weten over ondervoeding?

Ondervoeding bij ouderen tijdig opsporen en behandelen zorgt ervoor dat ouderen langer zelfstandig kunnen functioneren.

Materialen