Religieuze voedingsvoorschriften
Het geloof van mensen bepaalt deels wat (niet) op hun bord komt, hoe ze maaltijden bereiden, hoe ze tegenover voeding staan. De meeste religies kennen immers spijswetten: wetten die het consumptiepatroon van de leden beschrijven.
Voedingsvoorschriften volgens de islam
De islam legt moslims richtlijnen op waaraan ze zich moeten houden. Twee termen zijn daarbij belangrijk: halal en haram.
Halal vs haram
Halal geeft aan wat voor moslims toegestaan is en haram wat verboden is. Het gaat hier zowel om handelingen als om producten. Ook op het vlak van voedsel bepalen halal en haram wat moslims mogen eten en wat niet.
Halal: do’s voor moslims
Alles wat halal is, kunnen moslims zonder beperking consumeren of doen. Bijvoorbeeld:
- vleesproducten uit ritueel geslachte geoorloofde of toegestane soorten eten
- alle groenten, fruit, brood en andere graansoorten eten
- eten delen met anderen
Haram: don'ts voor moslims
Alles wat haram is, kunnen moslims niet consumeren of doen. Bijvoorbeeld:
- varkensvlees
- alcoholische dranken
- niet-ritueel geslachte vleesproducten
- additieven van haram producten, bijvoorbeeld gelatine uit varkensbeenmerg
Religieuze voorschriften vs culturele eetgewoonten
Er is uiteraard een verschil tussen religieuze en culturele invloeden. Zo worden zowel in Turkije als Marokko de religieuze voedingsvoorschriften volgens de Islam gevolgd. Toch zijn de voedingsgewoonten heel verschillend, bijvoorbeeld omwille van culturele verschillen, zo is couscous bijvoorbeeld vooral typisch voor de Marokkaanse eetcultuur en minder voor de Turkse eetcultuur.
Vraag ernaar!
Het concept van ‘halal’ roept soms vragen op. Voor mensen die de islam niet volgen is het niet altijd even duidelijk wat precies halal is en wat niet.
Dat is niet onlogisch, want de invulling die moslims aan “halal” geven kan verschillen van persoon tot persoon. Bovendien is een persoon meer dan een religie. Niet elke moslim volgt de voorschriften op dezelfde manier op. Sommige moslims zullen rundvlees dat niet halal geslacht is wel eten, andere niet.
Daarom is het vooral belangrijk om in gesprek te gaan met de persoon voor jou en voorzichtig te polsen naar haar of zijn invulling van het opvolgen van de halal-voedingsvoorschriften. Open vraagstelling is hierbij heel belangrijk.
Vasten volgens de islam: ramadan
Tijdens de ramadan of islamitische vastenperiode onthouden moslims - als hun gezondheid dat toelaat - zich van eten, drinken en geslachtsgemeenschap van net vóór zonsopgang tot zonsondergang. De ramadan vindt plaats tijdens de negende maand van de islamitische kalender. Tijdens de nachten van de ramadan worden traditioneel 2 maaltijden geserveerd. De ramadan wordt afgesloten met “Eid al-Fitr”: het feest waar het einde van de vastenperiode gevierd wordt.
Wil je tips om de ramadan gezond door te komen? Ga hier kijken. Goed om te weten: deze tips zijn gericht op mensen die deelnemen aan de ramadan, maar ze kunnen ook gezondheidsprofessionals of medewerkers van een sociale voedselvoorziening een beter inzicht geven in hoe patiënten of klanten op een gezonde manier deze uitdaging kunnen aangaan. Deze tips kan je ophangen in jouw voedselvoorziening, diëtistenpraktijk of wijkgezondheidscentrum tijdens de periode van de ramadan.
Voedingsvoorschriften volgens het christendom
Ook christenen moeten zich houden aan enkele do’s en dont’s wat voeding betreft.
Do’s en dont's voor christenen
Het christendom legt zijn gelovigen enkele ‘musts’ op, zoals: vasten voor Pasen, eten delen met anderen en op vrijdag geen vlees eten. Daarom is vrijdag ook voor velen ‘visdag’. Wat christenen volgens hun geloof absoluut moeten vermijden, is zoetigheden en grote maaltijden tijdens de vastenperiode.
Voedingsvoorschriften volgens het jodendom
Wat joden al dan niet mogen eten, hangt af van of een voedingsproduct al dan niet koosjer is.
Wat joden mogen eten: koosjer
Koosjer is voedsel dat afkomstig is van planten of geoorloofde dieren en bereid is volgens de regels van de Joodse religie:
- Vis met zichtbare schubben en vinnen is koosjer.
- Vlees (o.a. runderen, schapen) en gevogelte (o.a. kip, eend, gans, kalkoen) uit ritueel geslachte dieren is koosjer.
- Joden mogen geen vis en vlees samen eten. Het moet gescheiden zijn door tussen beide gerechten een snede brood te eten of iets te drinken. En er moet ook ander bestek gebruikt worden.
- Druivensap en wijn zijn koosjer als het hele productieproces onder rabbinaal toezicht gebeurt. De bereidingswijze verschilt niet van normale wijn.
- Eieren, fruit, groente, graanproducten en vis mogen zowel samen met vlees als met melk gegeten worden. Deze neutrale voedingsmiddelen worden ‘parva’ (Hebreeuws) of ‘parwe’ (Yiddish) genoemd.
Rustdag voor joden: sabbat
De sabbat – of ‘sjabbat’ in de orthodoxe benaming – is de joodse rustdag. Het is de zevende dag in de week, de dag waarop God rustte na de zes werkdagen van de schepping van de aarde (sabbat = ‘hij staakte’). De sabbat begint op vrijdagavond als de zon ondergaat en eindigt ongeveer 25 uur later, op zaterdagavond wanneer het volledig donker is.
Joden zetten de sabbat op vrijdagavond in met het branden van kaarsen. Op zaterdag gaan ze drie maal naar de synagoge om te bidden en eten ze een feestmaal met de familie. Tijdens de sabbat mogen joden niet werken. Maar ze mogen ook geen vuur aansteken of voedsel koken op een brandend vuur. Ze mogen geen knop indrukken om het licht aan te doen, geen auto gebruiken, niet schrijven, geen geld of waardepapieren aanraken, geen muziekinstrumenten spelen, geen elektrische apparaten gebruiken, en niets buitenshuis dragen.
Voedingsvoorschriften volgens het hindoeïsme
Wat hindoes al dan niet mogen eten, hangt af van wat heilzaam is of niet.
Do’s voor hindoes: heilzame voeding en handelingen
- plantaardige producten, melkproducten, kaas en eieren voor vegetariërs
- vasten voor religieuze feesten
Dont’s voor hindoes: niet-heilzame voeding en handelingen
- dierlijke producten voor vegetariërs
- melkproducten, kaas en eieren voor veganisten
- runds- en kalfsvlees voor niet-vegetariërs (de koe is een heilig dier voor hindoes)
- zout, kruiden, gebakken gerechten, dierlijke producten (voor niet-vegetariërs) tijdens de vastenperiode
- alcohol
Voedingsvoorschriften volgens het sikhisme
Het sikhisme is een aparte religie binnen India. Sikhs laten zich opmerken door hun gastvrijheid en dienstbaarheid. Ze delen hun maaltijden graag met anderen en koken met plezier.
Absolute no-go’s voor Sikhs zijn vlees, tabak en alcohol. Dat zijn dus de don'ts van sikhisme, die enkel van toepassing zijn op gedoopte sikhs.