Intuïtief eten

Wat is intuïtief eten?

Intuïtief eten (IE) is een persoonlijk proces waarbij je je gezondheid respecteert door afscheid te nemen van de dieet mentaliteit, door te luisteren naar en te reageren op de directe boodschappen die je lichaam afgeeft en door balans te creëren tussen voedingsmiddelen waar je van geniet en voedingsmiddelen die je lichaam nodig heeft om goed te functioneren. De principes van intuïtief eten werken ofwel door fysieke sensaties die in je lichaam ontstaan waar te nemen, ofwel door obstakels weg te nemen voor het waarnemen van en reageren op sensaties. De obstakels komen meestal uit je eigen hoofd in de vorm van regels, overtuigingen en gedachten. Het betekent terugkeren naar de basis: je eigen lichaam en je eigen signalen vertrouwen.

Doel van intuïtief eten?

Het belangrijkste doel van intuïtief eten is het ontwikkelen van een gezonde relatie tussen voeding, geest en lichaam. IE focust niet op gewichtsverlies. De focus ligt niet op lichaamsomvang maar op het herstellen van je relatie met eten.

Door middel van intuïtief eten kan je o.a. loskomen van eetobsessies en jojoën (afwisselend vermageren en weer aankomen). Het doel is om je relatie met eten te verbeteren en in balans te brengen.

Hoe en wanneer intuïtief eten?

De tien basisprincipes van intuïtief eten zijn richtlijnen die je kan toepassen om intuïtief te eten. Het zijn geen regels die je kan omzetten in een dieet.

1. Zet de dieetbril af
2. Respecteer je honger
3. Sluit vriendschap met eten
4. Stuur de eetpolitie weg
5. Ontdek voldoening
6. Voel de verzadiging
7. Wees lief voor je emoties
8. Respecteer je lichaam
9. Beweging – voel het verschil
10. Eer je gezondheid

Om deze tien basisprincipes toe te passen doorloop je verschillende fases op je eigen tempo. Hoe snel je evolueert in een intuitief eter hangt af van hoelang je diëten hebt gevolgd, hoe sterk je “dieetdenken” is verankerd, hoelang je eten hebt gebruikt als coping strategie en in hoeverre je bereid bent om op jezelf te vertrouwen.

De visie rond intuïtief eten geeft aan dat ons lichaam heel goed kan bepalen hoeveel en welke voeding we nodig hebben. Het idee hierachter? Je luistert naar je honger- en verzadigingsgevoel om te weten wanneer en hoeveel je eet. Je legt jezelf geen beperkingen op, maar je laat je lichaam jou vertellen wat het nodig heeft. Als je intuïtief eet, dan:

• eet je wanneer je honger hebt;
• stop je met eten wanneer je verzadigd bent (een voldaan gevoel hebt);
• mag je alle voedingsmiddelen eten en leg je jezelf geen beperkingen op, tenzij voor medische redenen.

En wat als je eens zin hebt in frietjes of een reep chocolade? Dat moet kunnen volgens deze visie. Één van de belangrijkste componenten van intuïtief eten is de onvoorwaardelijke toestemming om te eten als je honger hebt en om te eten wat je maar wil. De boodschap is dan ook dat je je absoluut niet slecht moet voelen over wat je eet en dat je moet kunnen genieten van elk type eten: gezond of ongezond. Intuitief eten probeert een antwoord te geven op de vraag “Hoe sluit je vriendschap met verboden etenswaren en eet je toch gezond?”. Intuïtief eten wordt dan ook gezien als tegenreactie tegen de dieetcultuur die wél vaak (vergaande) beperkingen oplegt.

Voel je je schuldig na het nemen van een stuk taart? Kan je jezelf verliezen in het eten van een zak chips? Dan kan je deze manier van eten eens uitproberen.

Luister naar je honger- en verzadigingsgevoel. Probeer te stoppen met eten als je voldaan bent en vermijd dat je over het punt van verzadiging gaat. Dit gaat natuurlijk niet van de ene dag op de andere. Ervaren intuïtief eten diëtistes geven aan dat dit een proces is dat tijd vraagt. "In een eerste fase kan het zijn dat je meer voeding zal eten die minder voedzaam is. Dat is normaal. Je hebt jezelf tijdens het diëten voeding ontzegd, dus is het essentieel dat je hier weer neutraal naar leert kijken. Als je elk van de 10 principes doorloopt blijft dit echter niet duren. Naarmate je relatie met voeding herstelt, ga je van nature meer voedzame keuzes maken. Je leert immers stelselmatig om kennis over voeding vanuit de voedingsdriehoek af te stemmen op je dagelijkse noden. Zo ga je bewust eten vanuit zorg voor je lichaam en geest."

Lees hier meer over honger en verzadiging.

Nadat je de eerste 9 principes hebt doorlopen, en je relatie met voeding weer hersteld is, kan je de voedingsdriehoek gebruiken om voedzame keuzes te maken. Hierin zie je welke voedingsmiddelen goed en minder goed zijn voor onze fysieke gezondheid. Echter, voel jezelf ook niet al te schuldig als je ook eens voedingsmiddelen uit de rode bol eet. Een belangrijke tip bij de voedingsdriehoek is ook: geniet van wat je eet! Laat eten ook vooral een feest blijven. Verwen jezelf dagelijks met lekkere gezonde voeding. En gun jezelf af en toe een minder gezonde uitspatting. Zoek de goede balans tussen voor je lichaam zorgen en genieten.

Effecten van intuïtief eten?

De effecten van intuïtief eten zijn nog niet helemaal duidelijk. Voorlopige onderzoeksresultaten geven wel aan dat er een samenhang bestaat tussen intuitief eten en het hebben van een stabiel gewicht. Een review studie rapporteerde ook gunstige relaties met andere gezondheidsindicatoren zoals een verbeterde bloeddruk, bloedlipiden en de voedselinname. Studies die het verband tussen intuitief eten en eetkeuzes onderzocht vonden geen verband met de hoeveelheid junkfood die werd gegeten, wel met het eten van meer groenten en fruit. Omgekeerd zijn er ook studies die aangeven dat net restrictieve diëten (diëten die de nadruk leggen op wat en/of wanneer je niet mag eten) samenhangen met slechtere eetgewoontes en bijgevolg met gewichtstoename op de langere termijn.

Op het vlak van mentale gezondheid zou er wel een duidelijker effect zijn. Wie intuïtief eet, krijgt een positiever zelfbeeld en voelt zich beter in zijn vel. Door een positieve houding aan te nemen tegenover eten en je niet schuldig te voelen wanneer je eens ‘zondigt’, zou er ook minder kans zijn op eetstoornissen.

Er is meer onderzoek nodig om verder uitsluitsel te geven over de effecten van intuïtief eten, zeker op langere termijn.

Aandachtspunten bij intuïtief eten

Intuïtief eten focust vooral op het individu. Want het uitgangspunt ervan is dat iedereen controle heeft (of kan hebben) over wanneer, hoeveel en wat ze eten. Ook onze omgeving heeft een grote invloed op ons eetgedrag. Gewoonte – eten, verleidingseten, vervelingseten, etc. worden binnen de aanpak van intuïtief eten uit de doeken gedaan. Dit met als doel het bewustzijn van mensen te verhogen zodat ze zélf keuzes leren maken op basis van rationele kennis, intuïtie & gedachten.

Wil je intuïtief leren eten? Doe dat dan stap voor stap. Het kan ook moeilijk zijn om aan te voelen waar je lichaam nood aan heeft en om verleidingen uit je sociale en fysieke omgeving te weerstaan. Daarom raden intuïtief eten diëtistes aan om jezelf tijd te geven om je bewustzijn te trainen en weer neutraal naar alle voeding te leren kijken. Ga niet te snel focussen op gezonde voeding. Het is in eerste instantie belangrijk dat je weer leert luisteren naar je lichaam en leert genieten van eten. Zodra dit lukt kan je externe voedingsinformatie betrekken, zoals de voedingsdriehoek. Wanneer je weer kan vertrouwen op je lichaam en neutraal naar alle voeding kan kijken, kan je ook deze voedingsinformatie interpreteren vanuit zorg voor je lichaam. Je kan dan vaste eetmomenten inplannen en de voedingsdriehoek als inspiratie gebruiken.

Een valkuil bij intuïtief eten kan zijn dat je niet alle 10 principes doorloopt en dus in de eerste fase "alles eten waar we zin in hebben" blijft steken. Het is echter belangrijk om op lange termijn een goede relatie met voeding op te bouwen en hierdoor gevarieerde voedingskeuzes te maken. Probeer dan de richtlijnen van de voedingsdriehoek te volgen om tot een gezond en milieuverantwoord voedingspatroon te komen dat binnen jouw leefwereld kan en waarvan jij ook kan genieten.

Het is zeker niet eenvoudig om te leren luisteren naar je honger- en verzadigingsgevoel, als die eerder verstoord was of als je te maken had met voedselonzekerheid of gewichtsstigma’s. Het advies om meer intuïtief te eten omvat verschillende goede aspecten, maar werkt mogelijk bijvoorbeeld niet bij jongeren bij wie het normale, intuïtieve gedrag verstoord is. Persoonlijke begeleiding en bijsturing van de leefstijl op maat is dus belangrijk. Het is daarbij belangrijk om begeleid te worden door een behandelaar die is opgeleid in zowel intuïtief eten als de specifieke klachten waar iemand mogelijks mee te maken heeft.