Meer plantaardig met halfhalf

Het eerste uitgangspunt bij de voedingsdriehoek luidt “Eet in verhouding meer plantaardige dan dierlijke voeding”. De halfhalf-richtlijn maakt dit uitgangspunt concreet en stelt een bepaalde ambitie voorop. Deze richtlijn is ook terug te vinden in de tips, materialen en methodieken die bij de voedingsdriehoek horen. Zo kan je te weten komen hoe je zo veel mogelijk kan variëren tijdens het ontbijt, de lunch en de warme maaltijd en halfhalf in de praktijk kan toepassen.

Lees meer over de voedingsdriehoek.

Een gezond voedingspatroon levert ons energie en de nodige voedingsstoffen om te groeien, optimaal te functioneren en ons goed in ons vel te voelen. De voedingsdriehoek wijst de weg naar een gezond voedingspatroon en stimuleert om in verhouding meer plantaardige dan dierlijke voeding te consumeren. Dierlijke voeding heeft dus nog steeds een plaats in de voedingsdriehoek en de halfhalf richtlijn. Wie voor een volledig vegetarisch of plantaardig voedingspatroon kiest houdt best rekening met enkele aandachtspunten.

Lees meer over hoe je gezond vegetarisch of plantaardig kan eten en hoe je vlees volwaardig kan vervangen.

Ja, maar liefst met mate. Voeding van dierlijke oorsprong heeft meestal een hogere milieu-impact dan plantaardige voeding. Maar dat betekent niet dat we vlees, eieren, melk en kaas volledig van ons menu moeten schrappen. Want ook die producten leveren tal van voedingsstoffen en kunnen een plaats hebben in een gezond en milieuverantwoord voedingspatroon. Dieren zetten immers grondstoffen die de mens niet kan eten – gras of reststromen – om in voedsel.

Lees meer of check de infographic.

Het is een richtlijn om de verhouding tussen dierlijke en plantaardige voeding in ons voedingspatroon te verbeteren. Door de helft van de week voor een plantaardige maaltijd te kiezen, maken we werk van een voedingspatroon dat gezond is voor jezelf en voor de planeet. Iedereen kan met deze richtlijn aan de slag en kan deze op vele verschillende manieren toepassen. Je kan dag om dag plantaardig eten of je kan je focussen op de weekdagen en in het weekend wel nog dierlijke voeding eten. Je kan halfhalf ook toepassen binnen een maaltijd door bijvoorbeeld de helft van je gehakt in de spaghettisaus te vervangen, bijvoorbeeld door linzen. Werk stapsgewijs en zoek vooral naar wat voor jou werkt.

Lees meer over halfhalf en ontdek de campagnepagina van halfhalf.

De doelgroep van de voedingsdriehoek is de algemene bevolking vanaf 1 jaar. Ook de halfhalf-richtlijn is op populatieniveau opgesteld en houdt rekening met de huidige consumptie van de Vlaming, die gemiddeld te veel dierlijke eiwitten consumeert. Voor kwetsbare groepen zoals ouderen en kinderen zijn er enkele aandachtspunten. Voor individuele aanbevelingen is advies op maat door een professional aan te raden, bijvoorbeeld om medische redenen, bij vermageren, bij zwangerschap en borstvoeding, (jonge) kinderen, intens sporten, eetstoornissen, ... Je kan bijvoorbeeld raad vragen aan een diëtist, je huisarts, Kind en Gezin of bij de helpdesk van Eetexpert.

Nee, stapsgewijs werken richting halfhalf is aanbevolen. Dat is ook één van de tips bij de voedingsdriehoek. Zo blijft het haalbaar. De halfhalf-richtlijn is een streefdoel om naar toe te werken.

Ga stapsgewijs aan de slag met halfhalf. Een drastische verandering stoot al snel op weerstand bij je doelgroep. Start met het creëren van draagvlak, communiceer over de acties die je gaat ondernemen, betrek de doelgroep bij je beslissingen om de kans op slagen te vergroten en evalueer tijdig zodat je kan bijsturen indien nodig.

Cateraars kunnen stap voor stap meer plantaardige maaltijden in hun menu’s introduceren, retailers en voedingsproducenten kunnen gezonde plantaardige producten en alternatieven in de kijker zetten, lokale besturen kunnen hun burgers inspireren door workshops te organiseren… Elke organisatie die bezig is met voeding kan stapsgewijs toewerken naar halfhalf. Ga vooral op zoek naar wat voor jullie haalbaar is.

Geef de voorkeur aan peulvruchten en weinig bewerkte vleesvervangers zoals tofu, tempé, seitan en mycoproteïne.

Lees meer over hoe gezond peulvruchten en andere vleesvervangers zijn, hoe je gezond vegetarisch of plantaardig kan eten en hoe je vlees volwaardig kan vervangen.

Naast peulvruchten en weinig bewerkte vleesvervangers bestaan er ook nog talloze andere alternatieven. (Gepaneerde) schnitzel, worstjes en andere kant-en-klare en vaak ultrabewerkte vleesvervangers kunnen ter afwisseling een hulp zijn om minder vlees te eten, maar zijn geen ‘must’ in een gezonde voeding. Hun voedingswaarde kan sterk variëren en is niet altijd even gunstig (bv. onvoldoende eiwitten om vlees volwaardig te vervangen, toevoeging van suiker/zout). Gebruik de Nutri-Score om betere keuzes te maken binnen de groep van vleesvervangers.

Lees meer over hoe gezond peulvruchten en andere vleesvervangers zijn.

Verkies wit vlees boven rood vlees en vers boven bewerkt. Binnen de categorie van rood vlees is varkensvlees een betere keuze dan rund- en lamsvlees, omwille van de lagere impact op het milieu. Sta ook altijd even stil bij het vetgehalte. Kies je voor rood vlees? Ga dan voor magere, verse vleessoorten zoals een biefstuk of varkenshaasje. In vleesbereidingen op basis van vers rood vlees zoals worst, hamburger en gehakt zit meestal meer vet: probeer ze dus eerder te beperken.

Lees meer over vlees en de plaats van vlees in de voedingsdriehoek.

Minder dierlijk op ons bord? Dat kan op verschillende manieren. Je kan de portie vlees verkleinen en die deels of volledig vervangen door een (gezond) plantaardig alternatief. Vergeet niet dat je dit kan toepassen in de warme maaltijd, maar ook in de (broodjes)lunch en het ontbijt.

Check de infographic!

Over het algemeen hebben dierlijke producten een hogere milieu-impact dan plantaardige producten. Sommige nieuwere of innovatieve alternatieven (zoals insecten en kweekvlees) zijn van dierlijke oorsprong, maar hebben toch een lagere milieu-impact. Ze hebben dus zeker potentieel in een gezond en milieuverantwoord voedingspatroon, maar er zijn ook nog heel wat onzekerheden m.b.t. de gezondheidseffecten, consumentenacceptatie, opschaling… Meer onderzoek is nodig en het is daarom momenteel nog onduidelijk welke plaats deze alternatieven in de toekomst zullen hebben in dit verhaal.

De 60% plantaardige eiwitten en 40% dierlijke eiwitten doelstelling die aan de basis ligt van de ‘Green Deal Eiwitshift op ons bord’ is te complex voor een brede doelgroep. Het gaat over het percentage van eiwitten dat we halen uit plantaardige of dierlijke voedingsmiddelen. Je moet dus al goed de voedingswaarde van deze producten kennen om dat te kunnen vertalen naar een verhouding tussen maaltijden met dierlijke en plantaardige voedingsproducten. Daarom was er nood aan een praktische doorvertaling van deze doelstelling. De halfhalf-richtlijn is hiervan het resultaat. Het is een duidelijke manier om de eiwitshift (60/40) tot bij de Vlaming te brengen.

Een plantaardige maaltijd is in principe een maaltijd zonder dierlijke ingrediënten, dus zonder vlees, vis, eieren of melkproducten. Als eiwitbron in een plantaardige maaltijd kan je opteren voor peulvruchten of weinig bewerkte alternatieven zoals tofu, tempeh, seitan... Uiteraard is dit niet strikt te interpreteren en past een maaltijd met een kleine portie vlees of kaas (als smaakmaker) ook binnen de halfhalf-richtlijn. Met halfhalf willen we vooral een duidelijke invulling geven waar we best naartoe gaan met ons voedingspatroon en willen we de Vlaming aanzetten om méér plantaardig te eten.

Een overwegend plantaardig voedingspatroon vergroot de kans op een goede gezondheid het meest en heeft een lagere impact op het milieu. De Vlaming eet gemiddeld nog te veel vlees (vooral rood en bewerkt vlees) en te weinig voeding van plantaardige oorsprong. Groenten en fruit (bij voorkeur van het seizoen), peulvruchten, volle granen en noten vormen de basis voor een gezond en milieuverantwoord voedingspatroon. Daar eet je best meer van, en van dierlijke voeding zoals vlees minder. Een volledige omschakeling naar een vegetarisch of veganistisch voedingspatroon is niet noodzakelijk. Producten van dierlijke oorsprong hebben nog steeds een plaats in een gezond en milieuverantwoord voedingspatroon, maar minder vaak en in minder grote porties dan wat velen vandaag consumeren. De focus ligt daarbij vooral op het minderen van rood en bewerkt vlees.

Lees meer.

Vlees en kaas zijn behoorlijk duur. Bovendien zijn plantaardige alternatieven zoals peulvruchten, tofu en tempeh een stuk goedkoper dan vlees. Door de hoeveelheid vlees en kaas die je koopt te beperken en vaker te kiezen voor plantaardige alternatieven, zal je vast en zeker geld besparen.

De halfhalf-richtlijn is het resultaat van een participatief proces met de deelnemers uit de Green Deal Eiwitshift, een communicatie-expert en de expertengroep van de voedingsdriehoek.